Ο Δρόμος για το ΠΑΣΟΚ του Αύριο

Ο νόμος 1397 του 1983, ο ιδρυτικός δηλαδή του Εθνικού Συστήματος Υγείας, είναι ένα από τα σημαντικότερα και προοδευτικότερα νομοθετήματα της πρώτης κυβερνητικής τετραετίας του ΠΑΣΟΚ. Τότε που το όραμα της αλλαγής ήταν ακόμη ζεστό και κάποιοι άγνωστοι πολιτικοί έδιναν τον καλύτερο εαυτό τους για να το κάνουν πράξη. Εν προκειμένω, ο Παρασκευάς Αυγερινός. Ο νόμος αυτός θεσμοθετούσε μια σειρά εννοιών, πρωτοποριακών για την εποχή του: η υγεία κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα, η αποκέντρωση των υπηρεσιών, η ισότητα στην πρόσβαση, ο κοινωνικός έλεγχος της περίθαλψης και άλλες. Ο 1397 δεν υλοποιήθηκε ποτέ σε όλη του την έκταση, βιάζοντας την επιθυμία του νομοθέτη και βλάπτοντας έτσι το συμφέρον της δημόσιας υγείας, έστω και αν η τμηματική εφαρμογή του συνιστούσε ήδη μια μικρή επανάσταση με έντονα θετική προστιθέμενη κοινωνική αξία.
Αυτό που σήμερα τραβά το ενδιαφέρον είναι αυτό που το 1983 λεγόταν κοινωνικός έλεγχος και σήμερα λέγεται κοινωνική λογοδοσία. Στα άρθρα 3,4,6,7 και 9 καθιερώνεται η κοινωνική λογοδοσία μέσω της περιφερειακής συγκρότησης και της σύνδεσης με τις τοπικές κοινωνίες, τόσο άμεσα με τη συμμετοχή εκπροσώπων των Τοπικών Ενώσεων Δήμων και Κοινοτήτων, όσο και εμμεσότερα, μέσω εκπροσώπων της ΚΕΔΚΕ (για όποιον ενδιαφέρεται, ανέβασα το νόμο εδώ --> δεξί κλικ --> αποθήκευση ως). Ασχολούμαι με αυτό, λόγω του απαξιωτικού σχολιασμού που τυγχάνουν οι ιδεολογικές θέσεις του Γιώργου Παπανδρέου από κάποιους πολιτικούς ηρακλειδείς με μέγεθος μικρογραφίας. Άκουσα πρόσφατα, αποτυχόντα τέως βουλευτή, δια ζώσης αλλά και τηλεοπτικά (τοπικό κανάλι) να χαρακτηρίζει την ιδεολογία της τελευταίας τριετίας ‘κοσμοπολιτικό υπερπροοδευτισμό’, φέρνοντας το παράδειγμα της κοινωνικής λογοδοσίας. Δεν θα σταθώ στην αντιφατική και άκυρη νοηματικά έκφραση που επέλεξε, μια έκφραση μηδενικού νοήματος, θα σταθώ στο γεγονός ότι ο ίδιος, ως πολιτικός και παρά το ότι είναι γιατρός, αποδεικνύεται ότι συναντήθηκε μεν με τις έννοιες αυτές από πολύ παλιά, αλλά δεν γνωρίστηκε ποτέ μαζί τους, δεν τις κατέκτησε, δεν καταγράφηκαν στο πολιτικό του συνειδητό. Αυτός αλλά και άλλοι σήμερα, τοποθετούμενοι απέναντι στις έννοιες αυτές, δεν αποδεικνύουν παρά το ότι υπήρξαν προϊόντα ενός πολιτικού εργαστηρίου όπου δεν πρυτάνευαν το ήθος και οι ιδέες, αλλά ο κυβερνητισμός και οι προσωπικές στρατηγικές. Κι αν δεν γεννήθηκαν μέσα σ’ αυτόν τον κομματικό σωλήνα, ανδρώθηκαν μέσα σ΄αυτόν.
Τι αντιπροσωπεύουν σήμερα τέτοια στελέχη; Ποιες εγγυήσεις μας παρέχουν για το μέλλον; Πώς αυτό που δεν κατάλαβαν εδώ και δύο δεκαετίες, θα γίνει τώρα κτήμα τους;




Μην κοροϊδευόμαστε. Το διακύβευμα για το ΠΑΣΟΚ δεν είναι αν θα επιστρέψει σύντομα ή όχι στην εξουσία. Αυτό ενδιαφέρει μόνο όσους ζούσαν από το ‘καθεστώς ΠΑΣΟΚ’ και που τώρα είναι όλοι, συντεταγμένα στρατευμένοι ενάντια στο Γιώργο Παπανδρέου. Το διακύβευμα είναι να βρει η παράταξη τις κοινωνικές της ρίζες, να ξαναπιάσει το νήμα των οραμάτων μιας κοινωνίας ριζικά διαφορετικής από αυτήν του ’70 και του ’80. Άκουσα με ενδιαφέρον, αλλά δεν μπορώ να πω και με έκπληξη, τον Βαγγέλη Βενιζέλο να λέει ότι δεν υπάρχει ‘δίκαιη κοινωνία’, μόνο δικαιότερη. Τεχνικά, έχει δίκιο. Αλλά η ‘Δίκαιη Κοινωνία’, είναι το όραμα που είναι απαραίτητο για να συναθροιστούν οι αναγκαίες κοινωνικές δυνάμεις, ώστε να προκύψει τελικά μια δικαιότερη κοινωνία. Αρνούμενοι το όραμα, ευνουχίζουμε την κοινωνική δυναμική, εξισωνόμαστε με τους κλητήρες της ιστορίας, τους διεκπεραιωτές της διαχείρισης, τους ηθοποιούς μιας κάποιας μεταρρυθμιστικής παράστασης χωρίς ήθος, τις μαριονέτες του σημαίνοντος αλλά ποτέ του σημαινομένου.
Ας γίνω όσο πιο σαφής μπορώ: γνήσιο προοδευτικό όραμα χωρίς κοινωνική λογοδοσία, χωρίς συμμετοχική δημοκρατία, χωρίς οριζόντια διαβούλευση, δεν υπάρχει. Και οι έννοιες αυτές, όπως απέδειξα με το παράδειγμα του ιδρυτικού νόμου του ΕΣΥ, βρίσκονται βαθιά καταγεγραμμένες μέσα στο γονιδίωμα του κινήματος, που για να κερδίσει το μέλλον του, πρέπει να αποβάλλει τις καθεστωτικές και τις κρατικιστικές του ‘ουλές’.