Τροφή για το 2008

Τώρα στις γιορτές, όλοι θέλουν να κάνουν απολογισμούς. Εμένα αντίθετα με έλκει περισσότερο η ιδέα της ανακάλυψης πραγμάτων που θα με συναρπάσουν το νέο χρόνο. Επειδή όμως δεν βρίσκω τίποτα συγκλονιστικό στο μικρόκοσμο της πόλης μου, η οποία, λυπάμαι, αλλά έχει βαλτώσει εδώ και πολλά χρόνια σε ένα δυσώδες έλος, λέω να μοιραστώ μαζί σας κάτι από το χώρο της διανόησης.

Όλα ξεκίνησαν όταν βρήκα το χρόνο και ξαναδιάβασα το κλασικό και εν πολλοίς ξεπερασμένο αν και όχι παλιό, του 1993, άρθρο του Samuel Huntington για τη σύγκρουση των πολιτισμών 'The Clash of Civilizations?' (όλο το άρθρο, εδώ). Το κείμενο ξεκινά ως εξής (η πρόχειρη μετάφραση δική μου):

“Η παγκόσμια πολιτική εισέρχεται σε μια καινούργια φάση και οι διανοούμενοι δεν δίστασαν να παράξουν εκδοχές της νέας τάξης πραγμάτων. Το τέλος της ιστορίας, η αναζωπύρωση παραδοσιακών συγκρούσεων μεταξύ εθνών-κρατών, και η αποδυνάμωση του έθνους-κράτους υπό τη διαλυτική επίδραση του φυλετισμού και της παγκοσμιοποίησης, μεταξύ άλλων. Κάθε μία από αυτές τις εκδοχές απεικονίζει κομάτια της επερχόμενης πραγματικότητας. Εντούτοις, όλες χάνουν ένα κρίσιμο, στην πραγματικότητα το κεντρικό συστατικό αυτών που θα συστήσουν μάλλον την παγκόσμια πολιτική.

Κάνω την υπόθεση ότι η θεμελιώδης πηγή σύγκρουσης σε αυτό το νέο κόσμο δεν θα είναι πρωταρχικά ιδεολογική ή οικονομική. Οι μεγάλες διαιρέσεις μεταξύ των ανθρώπων και η κυρίαρχη πηγή των συγκρούσεων θα είναι πολιτιστική. Τα έθνη-κράτη θα παραμείνουν οι πιό ισχυροί παίκτες στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, αλλά οι κυρίαρχες συγκρούσεις της παγκόσμιας πολιτικής θα προκύψουν μεταξύ κρατών και ομάδων από διαφορετικούς πολιτισμούς.”

Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, πολύ μελάνι έχει κυλήσει στις πένες της διανόησης. Έχω όμως την ευκαιρία να μεταφέρω εδώ μια πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση που είχα την τύχη να συζητήσω εν συντομία, με τον λέκτορα του αγγλικού πανεπιστημίου Oxford Brookes, Dr Marius Turda, στις παρυφές μιας ομιλίας του για την ευγονική και τις πολιτικές που στηρίζονταν σ’ αυτήν, στα Βαλκάνια του μεσοπολέμου. Η υπόθεση αυτή πραγματεύεται ότι η μεγάλη σύγκρουση του μέλλοντος θα είναι ανάμεσα σε αυτούς που ορμώμενοι από τα μεγάλα επιτεύγματα της μοριακής βιολογίας και της γενετικής θα υιοθετήσουν την αντίληψη πως μπορούμε να βελτιώσουμε το είδος μας και άρα θα συγκρουστούν με την αντίληψη των περισσότερων θρησκειών πως ο άνθρωπος ως θεϊκό δημιούργημα δεν επιδέχεται βελτίωσης, και αυτών που όντας αληθινά πιστοί στα θρησκευτικά τους δόγματα θα αμυνθούν (συγκροτώντας ίσως ένα απίθανο για τα σημερινά δεδομένα μέτωπο;) και θα κληθούν άρα να κάνουν, αμφότεροι, επιλογές που θα καθορίσουν την ίδια τους τη ζωή και άρα και των απογόνων τους.

Τι λέτε;