Τι είναι αλήθεια μιά πόλη; Ποιά η θέση της στο σημερινό κόσμο;

Εδώ και χιλιετίες, η οικονομία καθορίζει τη μορφή των πόλεων. Βεβαίως και οι πόλεις ταυτίζονται με την οικονομία τους. Στην παγκόσμια ιστορία, συναντά κανείς πάντα και πρωτίστως πόλεις και όχι κράτη ή έθνη. Η Αθήνα, η Κόρινθος, η Μασσαλία, η Γένοβα, η Βενετία, η Αμβέρσα, το Άμστερνταμ, το Λονδίνο κλπ ταυτίστηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους με την ισχύ, τον πλούτο και άρα την ποιότητα ζωής για τους δημότες τους. Έτσι, πριν από δύο χιλιετίες, δεν μπορούσε ο καθένας να πάει στην Κόρινθο (ου παντός πλείν ες Κόρινθον), γιατί η πόλις ήταν εξαιρετικά ισχυρή και πλουσία. Ο πλούτος της οφειλόταν κυρίως στα δύο της λιμάνια (Λέχαιον, Κεχρεές) και τον ανεπτυγμένο παραγωγικό και εμπορικό της ιστό. Οι αποικίες της σε όλη τη Μεσόγειο την τοποθετούσαν στο κέντρο του 'παγκόσμιου' τότε εμπορίου. Για την εποχή της δηλαδή, η Κόρινθος ήταν μιά παγκόσμια πόλη. Ο όρος 'παγκόσμια πόλη' (global city ή globocity κατά τον Economist) έχει λάβει στην εποχή μας ανάλογη σημασία. Σύγχρονα παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Ας δούμε ένα και όχι τόσο προφανές: το Σικάγο. Το Σικάγο θεωρείται μιά παγκόσμια πόλη γιατί στην πόλη αυτή ομιλούνται περισσότερες από 100 γλώσσες, διαβιούν 26 διαφορετικές εθνικότητες, είναι εγκατεστημένες περισσότερες από 1600 μη αμερικανικές εταιρείες, 42 προξενεία ξένων κρατών, υπάρχουν καταπληκτικά ξενοδοχεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, γήπεδα γκόλφ, ποδηλατόδρομοι, 25 χιλιόμετρα παραλίας και ένα εξαιρετικό αεροδρόμιο. Το παράδειγμα του Σικάγο καταδεικνύει πως οι επενδυτές προσελκύονται πρωτίστως από πόλεις με υψηλή ποιότητα ζωής. Από αυτήν την άποψη, το κλείσιμο ή η φυγή επιχειρήσεων από την Κόρινθο, μπορεί να εκληφθεί ως ένα ακόμη επιχείρημα κατά της δημοτικής αρχής: η έκπτωση της ποιότητας ζωής δεν λειτουργεί μόνο ως αντικίνητρο για κάθε πιθανό επενδυτή, αλλά αποθαρρύνει και αποκινητροποιεί τους υπάρχοντες. Στο παγκόσμιο παράδειγμα, είναι ενδιαφέρον το πώς πόλεις με τόσο διαφορετική ιστορική καταγωγή, κουλτούρα, πολιτική και οικονομία όπως η Νέα Υόρκη, το Παρίσι, το Λονδίνο, η Φρανκφούρτη, το Τόκυο, το Σάο Πάολο και το Χονγκ-Κονγκ, όλες ευθυγραμμίστηκαν με βάση τις επιταγές της σύγχρονης οικονομίας αν και επαναλαμβάνω, από ολότελα, κάποτε, διαφορετικές αφετηρίες. Όπως υποστηρίζει η ακαδημαϊκός Saskia Sassen στο βιβλίο της ‘The Global City: New York, London, Tokyo’, είναι γιατί όλες τους ανταποκρίθηκαν στις ίδιες παγκόσμιες οικονομικές τάσεις και ροπές. Είναι λοιπόν οι σύγχρονες πόλεις αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης; Εκτιμώ, ότι πρόκειται εν πολλοίς για αμφισυνεπαγωγή. Οι πόλεις αυτές είναι χώροι όπου οι κοινωνικές δομές με την εσωτερική τους ενέργεια, η τοποθεσία τους με τη γεωγραφική της σημαντικότητα και το λανθάνον ανθρώπινο δυναμικό τους με την εξωστρέφεια και τη λατρεία της καινοτομίας, τις κατέστησε την ικανή και αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη και εγκαθίδρυση των παγκόσμιων οικονομικών διεργασιών. Αλλά τι σημασία έχουν όλα αυτά για την Κόρινθο; Μήπως πρόκειται η πόλη μας να γίνει ποτέ ‘παγκόσμια πόλη’; Αυτή καθεαυτή όχι. Αλλά η Κόρινθος βρίσκεται σε απόλυτη γειτνίαση προς την Αθήνα. Όπως κάποτε το μέλλον της Ελλάδας προσδέθηκε με τη ‘Δύση’, έτσι και το μέλλον της Κορίνθου είναι καθοριστικά συνδεδεμένο με την Αθήνα. Η Κόρινθος μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση των αθηναϊκών πλεονεκτημάτων ή και στην άμβλυνση των ελαττωμάτων της: με την ήπια οικιστική ανάπτυξη και την ύπαρξη ανοιχτών χώρων, με την αναψυχή στο παραλιακό μέτωπο και όχι μόνο, με την κουλτούρα και την ιστορία της, με τα μνημεία της αρχαίας Κορίνθου, με λίγα λόγια, με την πρόταση καλύτερης ποιότητας ζωής.

Ισχυρίζομαι ότι η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής θα προσελκύσει επενδυτές (επενδυτής είναι και αυτός που μετακομίζει στην πόλη και αγοράζει ένα ακίνητο) των οποίων οι επενδύσεις (εντός ενός δομημένου θεσμικού πλαισίου) θα αναβαθμίσουν περαιτέρω την ποιότητα ζωής και η πόλη θα μπεί σε έναν υγιή και ανατροφοδοτούμενο κύκλο αέναης ανάπτυξης.

Γνωρίζουμε όμως τι θέλουμε για το μέλλον; Προετοιμαζόμαστε γι αυτό; Δημιουργούμε γεγονότα; Προκαλούμε τη μοίρα μας; Ακόμη πιό πολύ: επικοινωνούμε μεταξύ μας;