Η Πόλη και το Πράσινο

(Φαντάστηκα ότι ένα μικρό διάλειμμα από το θέμα των τσιγγάνων δεν θα μας έβλαπτε. Πάντως θα επανέλθουμε σύντομα σε αυτό, αν και επίσης το σημερινό θέμα έχει ήδη αρχίσει να απλώνει παραφυάδες στο μυαλό μου και ίσως να υπάρξει και σ'αυτό συνέχεια.)

Τις τελευταίες δεκαετίες σαν αποτέλεσμα κυρίως του άθλιου τρόπου με τον οποίο δομήθηκε η Αθήνα αλλά και χάρη στην ανάδειξη σε παγκόσμιο επίπεδο της οικολογίας, αναπτύχθηκε και στη χώρα μας ένα κίνημα σχετικό με το πράσινο. Όπως σε κάθε σχεδόν ανάλογη περίπτωση, λίγοι πολιτικοί ασχολούνται σοβαρά, παρακολουθούν τις εξελίξεις και τη συζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο (όπως πχ με την εισαγωγή προσφάτως της έννοιας της οικολογικής υπηκοότητας), ενώ οι περισσότεροι αποστηθίζουν τσιτάτα χωρίς να εμβαθύνουν ούτε στις έννοιες ούτες στις ανάγκες. Καραμέλα λοιπόν στα χείλη κάθε επίδοξου δημοτικού συμβούλου ή δημάρχου, έχει γίνει αφενός η προστασία του πράσινου και αφετέρου η υπόσχεση για αύξησή του. Στις περισσότερες περιπτώσεις βέβαια, δεν συμβαίνει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Αλλά αυτό επ’ουδενί δε μειώνει το πάθος αυτών των ανθρώπων να υπόσχονται. Κάποτε έκανα χιούμορ με ένα θλιβερό υποψήφιο, λέγοντας ότι αυτός είναι ικανός να βάψει την άσφαλτο πράσινη και μετά να πεί ότι δημιούργησε νέους χώρους πρασίνου. Εκ των υστέρων βέβαια όλοι επικαλούνται την έλλειψη δημοτικών χώρων για να καλυφθούν με πράσινο. Ξεφτέρια μου!! Αν υπήρχαν αυτοί οι χώροι, θα τους είχαν ήδη φυτέψει άλλοι. Δεν θα περίμεναν να εκλεγεί η αφεντιά σας. Αλλά ας σοβαρευτούμε, γιατί το θέμα το επιβάλλει.
Σκέπτομαι το εκμαγείο μιάς πόλης. Ή ακόμη καλύτερα, την κάτοψή της (με ταπεινωμένη δηλαδή τη διάσταση του ύψους). Η απλή παρατήρηση μιάς τέτοιας κάτοψης αναδεικνύει δύο ειδών χώρους που στη σύγχρονη νεοελληνική πόλη παραμένουν οικολογικά ανεκμετάλλευτοι. Είναι οι ακάλυπτοι χώροι των οικοπέδων και οι ταράτσες των κτιρίων.
Οικοδομώντας επί της λεγόμενης ‘οικοδομικής γραμμής’ αφήνουμε στην πίσω πλευρά των οικοπέδων ακάλυπτους χώρους. Μάντρες συνήθως οριοθετούν τα οικόπεδα. Οι μάντρες αυτές ικανοποιούν δύο ανάγκες: αυτήν της ασφάλειας και αυτήν του εγωισμού της ιδιοκτησίας (μήπως μας κλέψει ο γείτονας κάνα πόντο). Εγώ δεν γνωρίζω να εμποδίστηκε ποτέ κανένας κλέφτης από τη μάντρα στον ακάλυπτο και επίσης, στην ψηφιακή εποχή μας τα όρια των οικοπέδων προσδιορίζονται με απίστευτη ακρίβεια χιλιοστού. Το μόνο που απομένει για να πέσουν αυτές οι μάντρες είναι τα φοβικά μας σύνδρομα. Και τότε θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε αυτούς τους χώρους ως κοινόχρηστους κήπους των γύρω κτιρίων. Θα ήταν επίσης, αποκομένοι καθώς θα είναι από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, τέλειοι παιδότοποι. Θα ήταν μιά ευκαιρία να γνωρίσουμε τους ανθρώπους του απέναντι κτιρίου. Θα ήταν η τέλεια αναζωογόνηση της έννοιας της γειτονιάς.
Ας έλθουμε τώρα και στις ταράτσες. Για κάποιον δυσεξήγητο λόγο, τις έχουμε καταδικάσει στο πυρ το εξώτερον! Στοιχειώνονται από αυτό που εγώ ονομάζω ‘το κιονόκρανο του νεοέλληνα’ (βλέπε εικόνα - σε αντιπαραβολή με τα γνωστά κιονόκρανα). Επίσης από κεραίες, δορυφορικά πιάτα, σχοινιά για τη μπουγάδα και ηλιακούς συλλέκτες. Οι περισσότερες στερούνται μονώσεως, γιατί τα λεφτά για πετρέλαιο το χειμώνα και ρεύμα για τα κλιματιστικά το καλοκαίρι, ως γνωστόν μας περισσεύουν. Οι κεραμοσκεπές είτε δεν απαιτούνται από τον οικοδομικό κανονισμό, είτε αποκλείονται γιατί στερούν τους ιδιοκτήτες από την πιθανότητα να ‘ρίξουν ακόμα μία πλάκα’, αν ποτέ επιτραπεί. Βέβαια, οι ταράτσες δεν έχουν τα πλεονεκτήματα των ακάλυπτων χώρων. Μπορούν όμως να αλλάξουν την εικόνα μιάς πόλης. Με αρκετές ζαρντινιέρες οι οποίες θα φιλοξενούν ανθεκτικά φυτά που δεν χρειάζονται ειδική περιποίηση και με ένα φτηνό σύστημα αυτόματου και οικονομικού ποτίσματος, οι ένοικοι του κτιρίου θα μπορούσαν ακόμα και να τις ξεχάσουν. Αυτοί όμως που θα βρίσκονται σε υψηλότερο επίπεδο, θα βλέπουν μιά εικόνα πολύ, μα πολύ περισσότερο θελκτική. Δείτε πώς φαίνεται σήμερα η Κόρινθος από το ύψος του Συνοικισμού και φανταστείτε πώς θα φαινόταν αν οι ταράτσες ήταν πράσινες. Δεν θα φιλοδοξούσαν ασφαλώς ποτέ να φτάσουν τη φήμη των κρεμαστών κήπων της Βαβυλώνας, αλλά εδώ που τα λέμε, ούτε η ιστορική ύπαρξη των τελευταίων είναι βεβαία.
Αυτές οι δύο περιπτώσεις μου φαίνονται ιδανικές για πρωτοβουλία τύπου ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα) ή όπως είναι παγκόσμια γνωστό ως PPP (Public – Private Partnership). Ανάλογη πρωτοβουλία γνώρισε η Αθήνα την προ-ολυμπιακή περίοδο με το πρόγραμμα «Πρόσοψη» του δήμου Αθηναίων, το οποίο τράβηξε τη διεθνή προσοχή.
Το πρόγραμμα αυτό είναι πραγματικά αξιόλογο και οφείλει ο δήμος μας να συμμετάσχει.
Φρεσκοβαμένα κτίρια και πολύ πράσινο; Θα πρέπει να είμαι τρελός. Ή μήπως όχι;