Δημοτικά Ιατρεία (Μαζί για την Υγεία)

Ο πρώτος δημοτικός ιατρός στη Βόρειο Αμερική ήταν ο dr Henry Schmitt στην πόλη Holdfast της επαρχίας Saskatchewan στον Καναδά, το 1915. Η ιστορία έχει ως εξής: ο Schmitt εγκαταστάθηκε στο Holdfast το 1914, προερχόμενος από το Illinois. Το Holdfast ήταν μια κωμόπολη μεταναστών αγροτών στη δεύτερη γενεά. Πολλοί απ’ αυτούς δεν μπορούσαν να πληρώσουν το γιατρό και δεν το έκαναν. Ο Schmitt αρχικά δεν είχε αντίρρηση αλλά όταν είδε ότι τα οικονομικά του δεν είχαν προοπτική βελτίωσης, αποφάσισε να μετακομίσει αλλού. Τότε, οι κάτοικοι του Holdfast του πρότειναν μισθό 1.500$ για το 1915 και 2500$ για το 1916, τον οποίο και αποδέχθηκε. Ένα χρόνο αργότερα, η κυβέρνηση του Saskatchewan πέρασε νόμο που κατοχύρωνε επίσημα αυτήν την πρακτική.
Στη χώρα μας, η νομική αυτή δυνατότητα θεμελιώθηκε πρόσφατα, με νόμο επί υπουργίας Στεφανή. Αρκετοί δήμοι λοιπόν άρχισαν να εγκαινιάζουν δημοτικά ιατρεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόκειται για εγκατάσταση ιατρών πίσω από γραφεία, σε χώρους που δεν μελετήθηκαν κατάλληλα και δεν έχουν τον απαιτούμενο εξοπλισμό. Ούτε οι γιατροί έχουν να ανταποκριθούν σε κάποιο μεσοπρόθεσμο πλάνο στόχων. Λειτουργούν στη λογική των ιδιωτικών ιατρείων. Όποιος μπήκε μέσα, θα εξυπηρετηθεί εντός του ωραρίου. Η δική μου άποψη είναι πως αυτή η πρακτική (την είδαμε κοντά μας, στο δήμο Λουτρακίου), είναι κοντόφθαλμη, αντιπαραγωγική, συντηρητική και όχι προοδευτική και κοινωνικά ωφέλιμη. Το μόνο προϊόν μιάς τέτοιας πρακτικής, θα είναι η δυσφήμηση της έννοιας του δημοτικού ιατρείου και η παραπέρα δυσφήμηση της έννοιας της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μαθαίνω μάλιστα πως η νέα δημαρχιακή αρχή, σχεδιάζει να προσλάβει γιατρούς για τα ΚΑΠΗ. Δεν ξέρω αν αυτό ανταποκρίνεται στην αλήθεια, γιατί εδώ που τα λέμε, θα έπρεπε ο δήμαρχος να έχει αναγγείλει επίσημα κάποιο ‘πρόγραμμα 100 ημερών’ ή εν πάσει περιπτώσει, μιά λίστα προτεραιοτήτων για να ξέρουμε κι εμείς την κατεύθυνση που θα πάρει για τους επόμενους μήνες η δημοτική διακυβέρνηση. Αφού κάτι τέτοιο δεν έγινε, όλα τα άλλα είναι πληροφορίες ή φήμες, κι εμένα δεν μ’ αρέσει να τοποθετούμαι επ’ αυτών. Οπωσδήποτε, οι γιατροί στα ΚΑΠΗ μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμοι, αλλά σε σχέση με αυτό που θα έπρεπε να είναι το επιδιωκόμενο άλμα για την υγεία των δημοτών, αυτό δεν πηδά ούτε χαρτοπετσέτα.
Δεν θα επιχειρηματολογήσω τώρα γιατί μια πολιτική για την υγεία οφείλει να είναι διατομεακή, αλλά θα επικεντρωθώ στα της πολιτικής των δημοτικών ιατρείων όπως τα βλέπω εγώ. Κανονικά, το κράτος ή η ΚΕΔΚΕ θα έπρεπε να είχαν επεξεργαστεί ένα τέτοιο σχέδιο και να είναι αυτό διαθέσιμο στους δήμους υπό τη μορφή παραδείγματος, αλλά....
1) Θα πρέπει, σε συνεργασία με τις υγειονομικές μονάδες, την ΔΥΠΕ, το υπουργείο και οποιονδήποτε άλλο φορέα μπορεί να αποβεί χρήσιμος, να γίνει μία συστηματική και επιστημονικά άρτια καταγραφή των υγειονομικών προκλήσεων του πληθυσμού του δήμου. Να ταυτοποιηθούν οι σημαντικότερες υγειονομικές προκλήσεις και να ιεραρχηθούν. Βοήθεια σε αυτό μπορεί να προσφέρει και η συμμετοχή μας στο πρόγραμμα ‘Υγιείς Πόλεις’ της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, για το οποίο έχω ήδη μιλήσει σε άλλο άρθρο.
2) Να συνταχθεί ένα επιχειρησιακό πλάνο για την αντιμετώπιση των ταυτοποιηθέντων προκλήσεων, σε συνεργασία με κάποια ή κάποιες ιατρικές σχολές, τον ιατρικό σύλλογο και άλλους επιστημονικούς φορείς. Στο στάδιο αυτό θα πρέπει να καθοριστεί το είδος και ο αριθμός των εργαζομένων, η φύση των υποδομών και του εξοπλισμού και να γίνει η κοστολόγηση των σχεδίων.
3) Να τεθεί το συνταχθέν σχέδιο σε κοινωνική διαβούλευση. Θα δέχονταν πχ οι δημότες να πληρώνουν επιπλέον δημοτικό φόρο για να απολαμβάνουν κάποιων επιπλέον υπηρεσιών; Ή θα προτιμούσαν ένα minimal ιατρείο προαγωγής της υγείας χωρίς κόστος; Θα πρέπει να εισπράτονται χρήματα από τους χρήστες των ιατρείων που δεν είναι δημότες του δήμου μας (πχ τουρίστες, κάτοικοι γειτονικών δήμων, περαστικοί); κοκ.
4) Να καθοριστεί το είδος (οπωσδήποτε ορισμένου χρόνου) και το περιεχόμενο των συμβάσεων που θα υπογράψουν οι απασχολούμενοι στα δημοτικά ιατρεία, τα κριτήρια πρόσληψης, το εύρος των υποχρεώσεών τους, τα εργαλεία κοινωνικής λογοδοσίας (που είναι τεράστιο θέμα για να το αναλύσω εδώ), οι αμοιβές κτλ Η σχέση επίσης με τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, είναι κρίσιμη.
5) Να σχεδιαστεί και να εγκατασταθεί ένας μηχανισμός συλλογής πληροφοριών γύρω από τη λειτουργία του συστήματος, ώστε ο απαραίτητος όγκος ομοειδών ως προς το πρότυπο (format) πληροφοριών να συλλέγεται εντός μιάς ενιαίας δεξαμενής, από την ανάλυση της οποίας θα προκύπτουν οι αναγκαίες διορθώσεις, μεταβολές, βελτιώσεις του συστήματος.

Όπως μπορεί κανείς να αντιληφθεί, το έργο αυτό δεν συντελείται εντός μίας τετραετίας. Αλλά ποιός δημότης θα αρνηθεί να ξαναψηφίσει το δήμαρχο που αφιέρωσε τόση σκέψη, αγάπη και ιδρώτα για ένα τέτοιο πλάνο; Εκτός και αν επικρατήσει το ρηθέν ότι η σκέψη είναι μιά επίπονη διεργασία, οπότε πού να μπλέκουμε τώρα, ας βάλουμε κανα γιατρό στα ΚΑΠΗ για να λέμε ότι κάτι κάναμε και έχει ο θεός.