Αναζητώντας την Πόλη του Μέλλοντος

Το άρθρο που θα διαβάσετε πιό κάτω, είναι της καλής συνιστολόγου DeGreece, και το αναδημοσιεύω εδώ κατόπιν αδείας της, επειδή το βρίσκω ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Απολαύστε το!

-------------------------------------------------------------------------------------------------
Οι περισσότεροι πια στον πλανήτη, αποτελούμε μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη του ανθρώπινου είδους με τον προσδιορισμό homo urbanis (άνθρωπος της πόλης/καταναλωτής), σε συνέχεια του homo tribalis (άνθρωπος της αγέλης/κυνηγός). Ο προγονός μας χαρακτηριζόταν από την αναφορά του σε ένα κλειστό και καλά οργανωμένο σύστημα σχέσεων, τη φυλή, που μετακινούνταν μέσα σ’ ένα λιγότερο σταθερό περιβάλλον προς αναζήτηση τροφής. Ο άνθρωπος καταναλωτής εγκαταστάθηκε με τη σειρά του σε σταθερά, κλειστά, καλά οργανωμένα πολεοδομικά συστήματα, τις πόλεις, και ανέπτυξε πιο ευέλικτες μορφές κοινωνικών σχέσεων.

Σήμερα το 50%, και μέχρι το 2050 το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού, ζουν σε πόλεις μεγαλύτερες του 1.000.000 κατοίκων, μια εξέλιξη ενδεχομένως ενδεδειγμένη, στο βαθμό που ο υπερπληθυσμός, όπως και άλλα περιβαλλοντικά μεγέθη, παραμένουν σε μη ελέγξιμα πεδία.

Είναι καλύτερο, κατά τη γνώμη μου, να συγκεντρωθεί το ανθρώπινο είδος σε πολεοδομικά συγκροτήματα των οποίων τα προβλήματα θα κληθεί να επιλύσει η τεχνολογία, παρά να απλωθεί σε όλη τη διαθέσιμη ελεύθερη γη και να εξαντλήσει τους εναπομείναντες φυσικούς πόρους.

Στη μετα-βιομηχανική εποχή, η επιβίωσή μας μέσα στις πόλεις εξαρτάται από τις απαραίτητες προσαρμογές της συμπεριφοράς μας σε διάφορα επίπεδα. Αυτή η σταδιακή αναπροσαρμογή των πόλεων στα νέα δεδομένα πρέπει να ακολουθήσει πιο γρήγορους ρυθμούς.

Στο κοινωνικό επίπεδο πρέπει να εμπλουτίσουμε τις φθίνουσες δομές της οικογένειας και της επαγγελματικής, πολιτικής ή θρησκευτικής κοινότητας με καινούργιες όπως ο εθελοντισμός, η κοινωνική εργασία (ανεξάρτητα επαγγέλματος) και η ψηφιακή επικοινωνία . Για τα δύο πρώτα θα μπορούσαμε να εισάγουμε την κοινωνική θητεία ολίγων εβδομάδων για όλους τους πολίτες ανά χρονικά διαστήματα (κάτι παρόμοιο με την πρόταση των Γάλλων σοσιαλιστών), ενώ με τον όρο ψηφιακή επικοινωνία δεν εννοώ μόνο το internet αλλά πχ και την επίγεια ψηφιακή αμφίδρομη τηλεόραση που θα πρέπει να αναδειχθεί σε χώρο ελεύθερης διακίνησης ιδεών και να μην παραδοθεί πάλι στα γνωστά οικονομικά συμφέροντα (βλ. σχετικός νόμος που δημοσιεύτηκε).

Στο επίπεδο διαχείρισης των πόρων/εισροών, ο άνθρωπος της πόλης θα κληθεί σύντομα να αντιμετωπίσει την υποβάθμιση της καταναλωτικής του δύναμης και της ποιότητας των αγαθών με το ενδεχόμενο να παράγει ο ίδιος ένα μέρος της διατροφής του σε μια νέα αστική γεωργία, ένα θέμα που βρίσκεται ακόμη στο επίπεδο της έρευνας.

Στο θέμα των αποβλήτων (ανακύκλωσης) και της ενεργειακής διαχείρισης (ανανεώσιμες πηγές) απαιτείται πλέον μια δυναμική πολιτική που θα παράγει αποτελέσματα όχι μόνο στο πεδίο της προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και στο και στο πεδίο της οικονομίας, της απασχόλησης και της ανάπτυξης. Δηλαδή το η περιβαλλοντική πολιτική μπορεί να γίνει και ένας βασικός τομέας της οικονομίας.

Στο επίπεδο οργάνωσης του χώρου και του χρόνου μέσα στη πόλη φαίνεται να είναι αναγκαία η μείωση των υπερτοπικών μετακινήσεων μεταξύ κατοικίας, εργασίας και υπηρεσιών. Αυτή η αλλαγή σημαίνει, κατά τη γνώμη μου, μεικτές χρήσεις γης σε κάθε συνοικία, άρα και τόνωση της τοπικής δραστηριότητας, κάτι που δεν θα γίνει εύκολα αποδεκτό από τους οπαδούς των «αποστειρωμένων» ακριβών προαστίων.

Στο οικονομικό επίπεδο, η ανάγκη για ευελιξία της αγοράς και της εργασίας ζητά το ίδιο ευέλικτες κατασκευές και χώρους οικονομικών δραστηριοτήτων. Οι γρήγορες, ευτελείς και εφήμερες (μαζικές) κατασκευές ανταγωνίζονται πλέον τα αλαζονικά, πομπώδη (μεγαλοπρεπή) κτίρια επίδειξης δύναμης που αποτελούσαν όμως αρχιτεκτονικά σύμβολα στο παρελθόν. Αυτή η μεταμόρφωση πρέπει να γίνει με όρους που να προστατεύουν την αισθητική εικόνα της πόλης και μάλιστα να μας δώσουν την ευκαιρία για μια ανθρωποκεντρική και περιβαλλοντικά φιλική προσέγγιση των νέων κατασκευών μέσω νέων ευέλικτων οικοδομικών κανονισμών και πολλών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών.

Τέλος, το τεχνητό οικοσύστημα "πόλη" με τις παραμέτρους, τον τρόπο λειτουργίας του και τους κανόνες συμπεριφοράς μέσα σε αυτό, είναι εξίσου χρήσιμο να εισαχθεί στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση όσο και το φυσικό περιβάλλον.

Ο σύγχρονος άνθρωπος/η σύγχρονη πόλη, όπως και σε κάθε άλλη περίοδο της ιστορίας, βρίσκεται ανάμεσα σε δύο αντίθετες δυνάμεις: τη δυναμική μεταμόρφωση ή την εντροπία, την προετοιμασία για το μέλλον ή τη νοσταλγία του παρελθόντος.