Πρωτοβουλία για Διαφάνεια στη Μητρόπολη Κορίνθου

Για όποιον δεν έχει διαβάσει το άρθρο «Τα Ράσα Δεν Κάνουν Τον Παπά» και τα σχόλια που το συνοδεύουν, συνιστώ να το κάνει, διαφορετικά δεν θα κατανοήσει το παρόν.
Σε σχέση λοιπόν με την πρόταση που κατετέθη εκεί έχω να πω τα εξής:

Θα αναλάβω την πρωτοβουλία να αναρτήσω μιά σελίδα στο διαδίκτυο με θέμα τη συλλογή υπογραφών υπέρ ενός κειμένου που θα ζητά από το νέο μητροπολίτη να εγκαθιδρύσει θεσμούς οικονομικής διαφάνειας και κοινωνικής λογοδοσίας στην Ιερά Μητρόπολη Κορίνθου. Το κείμενο αυτό θα διαμορφωθεί όσο το δυνατόν συλλογικότερα και παρακαλείται όποιος επιθυμεί να συμμετάσχει. Τεχνολογία wiki δυστυχώς δεν θα χρησιμοποιηθεί λόγω έλλειψης χρόνου και τεχνογνωσίας. Αν κάποιος εθελοντικά μπορεί να προσφέρει πρέπει να το δηλώσει μέχρι την Κυριακή 3 Σεπτέμβρη. Για να καταχωρηθεί η υπογραφή (ναι) ή η απαρέσκεια (όχι) οποιουδήποτε επισκέπτη στο προτεινόμενο κείμενο, θα πρέπει αυτός να καταχωρήσει τα στοιχεία της ταυτότητάς του και να δηλώσει ότι τουλάχιστον διαμένει ή εργάζεται ή κατάγεται από την Κορινθία. Τυχόν προτάσεις, ενστάσεις, διαφωνίες, υποδείξεις, συμβουλές κτλ θα κατατίθονται όχι επιτόπου στη νέα ιστοσελίδα αλλά εδώ στο blog, στα σχόλια του παρόντος και μόνο άρθρου. Το τελικό αποτέλεσμα (πόσα ‘ναι’ και πόσα ‘οχι’) θα κοινοποιηθεί στον τύπο.

Κατά τρόπο που δεν επιδέχεται διαφωνία, δηλώνω ότι το κείμενο δεν θα ασχοληθεί σε καμία περίπτωση με τα πεπραγμένα του αποθανόντος μητροπολίτη Παντελεήμονα. Δεν με ενδιαφέρει το τι ακριβώς έγινε, όπως δεν με ενδιαφέρει τι έγινε κατά τη θητεία του Δαμασκηνού, του Μιχαήλ κτλ. Η ομολογία της αποτυχίας του Παντελεήμονα στην ιδιόχειρη διαθήκη του μου αρκεί. Αν απαιτείται οποιαδήποτε διερεύνηση αστυνομικού ή δικαστικού τύπου, υπάρχουν γι αυτό οι εντεταλμένοι θεσμοί. Επίσης, τυχόν ζουμερές λεπτομέρειες με αφήνουν ολότελα αδιάφορο. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να επαναπροσδιοριστεί η σχέση της κορινθιακής κοινωνίας με τη μητρόπολη Κορίνθου, στον οικονομικό τομέα. Για να μη φτάσει κανείς ξανά να αμφισβητήσει τις ικανότητες, την αφοσίωση και την αρετή του μητροπολίτη. Για να αυξηθεί το κύρος της μητρόπολης. Για να εμπεδωθεί ένα κλίμα διαφάνειας επ’ωφελεία αμφοτέρων.

Το κείμενο θα πρέπει να έχει συνταχθεί το αργότερο μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου προκειμένου να είναι διαθέσιμο προς υπογραφή για 20 τουλάχιστον ημέρες μέχρι την προσδοκώμενη ημερομηνία εκλογής του νέου μητροπολίτη (10 Οκτώβρη). Από την πρώτη στιγμή της ανάρτησης του τελικού κειμένου θα κληθούν οι φερόμενοι ως υποψήφιοι νέοι μητροπολίτες αλλά και οι εκλεγμένοι δήμαρχοι, ο νομάρχης, οι βουλευτές του νομού όπως και οι υποψήφιοι δήμαρχοι και οι υποψήφιοι νομάρχες, να λάβουν επώνυμα θέση. Στην τελική δε ανακοίνωση προς τον τύπο, θα γίνει ιδιαίτερη μνεία για τη συμμετοχή ή την άρνηση συμμετοχής τους. Η ανακοίνωση δε προς τον τύπο, θα εκδοθεί οπωσδήποτε προ των επερχομένων εκλογών και μένει να κριθεί αν θα γίνει και μία ή δύο ημέρες πριν την εκλογή του νέου μητροπολίτη.

Αυτά προς το παρόν και θα επανέλθω σύντομα με τη διεύθυνση της ιστοσελίδας.

Τσιγγάνοι (Μέρος 3ο)

Με μεγάλη μου χαρά φιλοξενώ σήμερα στο blog μου τις απόψεις του αναπληρωτή καθηγητή αντεγκληματικής πολιτικής στο πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, κου Παπαθεοδώρου. Νομίζω πως δίνουν μιά λογική και επαρκή κοινωνιολογική ερμηνεία της κοινωνικής ανασφάλειας των τσιγγάνων, που οδηγεί μερικούς από αυτούς στην παραβατικότητα. Αν κάποιος επιθυμεί το κείμενο αυτό σε μορφή .doc και βαριέται τα copy-paste, τότε μπορεί να το βρεί εδώ (δεξί κλικ --> αποθήκευση ως). Παρακαλώ, τυχόν σχόλια να καταχωρηθούν στο άρθρο "τσιγγάνοι - μέρος 1ο" για λόγους συνέχειας της συζήτησης.
------------------------------------------------------------------------------------------------

Θεόδωρος Π. Παπαθεοδώρου
Αναπληρωτής Καθηγητής Αντεγκληματικής Πολιτικής

Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής
Πανεπιστήμιου Πελοποννήσου


Τσιγγάνοι και κοινωνική ανασφάλεια

Οι εγκληματολογικές στατιστικές στην Ελλάδα δεν περιλαμβάνουν ειδικές κατηγοριοποιήσεις για την εγκληματικότητα των τσιγγάνων. Και τούτο είναι φυσικό, καθώς, κατά το νόμο, οι τσιγγάνοι δεν αποτελούν ειδική κατηγορία ελλήνων πολιτών. Αν όμως σύμφωνα με το Σύνταγμα όλοι οι πολίτες είναι ίσοι απέναντι στο νόμο, η κοινωνική πραγματικότητα των τσιγγάνων αφήνει να διαφανούν τα ελλείμματα της κοινωνικής πολιτικής στη χώρα μας και θέτει σοβαρούς προβληματισμούς για την εξώθηση- μέσω του κοινωνικού αποκλεισμού – μέρους της πληθυσμιακής αυτής ομάδας στο χώρο της ανομίας και της εγκληματικότητας.
Το αίτιο είναι αυτό που γεννά και παράγει το αποτέλεσμα. Οι συνθήκες μέσα στις οποίες διαβιούν σήμερα οι Ρομά στην Ελλάδα – εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων όπως στο Δήμο Αγίας Βαρβάρας – μπορούν να θεωρηθούν από μόνες τους ανομικές και παραβατικές. Η έλλειψη στοιχειωδών συνθηκών υγιεινής, κατάλληλης στέγης, περιβαλλοντικής ένταξης της κατοικίας στον αστικό ή αγροτικό ιστό των τοπικών κοινωνιών, ομαλής πρόσβασης στα συστήματα παιδείας, υγείας και ασφάλισης και απόλαυσης του συνόλου των δικαιωμάτων που είναι συνυφασμένα με την ιδιότητα του πολίτη στοιχειοθετούν τα κοινωνικά αίτια της ανομίας, τα οποία, σε συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού και υφέρποντος ή έκδηλου ρατσισμού, παράγουν την εγκληματικότητα μέρους της κοινότητας των Ελλήνων τσιγγάνων. Όταν η ίδια η πολιτεία δεν αποδίδει τα αστικοδημοτικά δικαιώματα σε όλους τους πολίτες και δεν εφαρμόζει πολιτικές προσαρμοσμένες στην ιδιαιτερότητα ορισμένων πληθυσμιακών ομάδων, τότε φέρει την ευθύνη για τα αποτελέσματα των προβλημάτων που η ίδια δεν έχει επιλύσει.

Η εν λόγω ευθύνη της ελληνικής Πολιτείας έχει αναγνωρισθεί τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και εθνικό επίπεδο. Υπάρχει πληθώρα καταδικαστικών αποφάσεων από Ευρωπαϊκά όργανα. Τελευταία, τον Ιούλιο του 2006, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα κοινωνικά δικαιώματα αποφάνθηκε ότι η κατάσταση στην Ελλάδα παραβιάζει το άρθρο 16 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη (ΕΚΧ), καθώς υπάρχει έλλειψη στέγης για τους Ρομά και περιορίζεται το δικαίωμα τους για νομική προστασία Οι συχνές εξώσεις και οι κατεδαφίσεις καταυλισμών δεν μπορούν να αποτελέσουν τη λύση στο ζήτημα της παράνομης εγκατάστασης των Ρομά σε διάφορες περιοχές, όπου λόγω των κακών συνθηκών διαβίωσης δημιουργούνται εστίες εγκληματικότητας. Τα ελληνικά δικαστήρια (π.χ. Ειρηνοδικείο Πάτρας) έχουν αποφανθεί (2005) ότι ακόμα και οι εξώσεις με πρωτόκολλα αποβολής δεν είναι σύννομες στο βαθμό που εκκρεμεί η παροχή εναλλακτικής, αξιοπρεπούς στέγης για τους Ρομά.
Η έλλειψη οργανωμένης κοινωνικής πολιτικής στέγης, υγείας, παιδείας και ασφάλισης για τους Ρομά δεν μπορεί παρά να ανακυκλώνει το πρόβλημα της ανομίας και της εγκληματικότητας, συγκρατώντας αυτή την ομάδα του ελληνικού πληθυσμού στο χώρο του κοινωνικού αποκλεισμού.
Επειδή η εγκληματικότητα δεν είναι γραμμένη στο DNA κανενός, θα πρέπει όλοι, κράτος, τοπικές κοινωνίες και πολίτες, να συμβάλουν στη διαμόρφωση και εφαρμογή εκείνων των συμμετοχικών πολιτικών ένταξης για τους τσιγγάνους που να διασφαλίζουν ίσα δικαιώματα και ίσες υποχρεώσεις για όλους.
Η κοινωνία οφείλει να διαχειρισθεί συλλογικά και συμμετοχικά τα προβλήματα που η ίδια παράγει με κύριο στόχο την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, του ρατσισμού και των διακρίσεων. Η σημερινή κοινωνική ανασφάλεια των τσιγγάνων συνιστά το υπόβαθρο για τη συντήρηση της άνισης μεταχείρισης και της εκμετάλλευσης συμπολιτών μας, των οποίων η -«χρήσιμη» για ορισμένους- ταυτότητα του πολίτη β΄ κατηγορίας άλλοτε εξυπηρετεί τις ανάγκες του «πολιτικού ημερολογίου» (βλέπε εθνικές ή δημοτικές εκλογές) και άλλοτε προσφέρεται ως εύκολη λύση για την επίδειξη κοινωνικής καταστολής και χειραγώγησης.
Σε κάθε περίπτωση όμως, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι από την ασφάλεια των δικαιωμάτων όλων των πολιτών εξαρτάται ουσιαστικά η ασφάλεια της κοινωνίας μας.

Τα Ράσα δεν Κάνουν τον Παπά

Διάβασα σήμερα στην εφημερίδα ένα τμήμα της διαθήκης του αποθανόντος μητροπολίτη Παντελεήμονα: «παρακαλώ αμετακλήτως ... να μην ταφώ πουθενά στην Κόρινθο ή την Κορινθίαν αλλά σε κάποιο μοναστήρι εκτός Κορίνθου, να μη γίνει η κηδεία εις Κόρινθον ή Κορινθίαν και να την κάμη δε ένας μόνο ιερέας οπωσδήποτε μη Κορίνθιος και ούτε ποτέ τα οστά μου να μεταφερθούν εις Κόρινθον ή Κορινθίαν. Ούτε οδός της πόλης της Κορίνθου ή της Κορινθίας να ονομαστεί στο όνομά μου.» (τι τον έκανε άραγε να πιστεύει ότι μπορεί να αποδιδόταν το όνομά του σε κάποια οδό;) Συμπληρώνει δε τα ανωτέρω με την απειλή αν τα παραβούμε, να υποστούμε αρχιερατικές κατάρες!! Δεν ξαφνιάστηκα μεν αλλά απογοητεύτηκα από το μίσος με το οποίο πλήρωσε την ψυχή του ένας γηραιός ιερωμένος για το ποίμνιό του. Βεβαίως, παρά τα βδελυρά του αισθήματα για τους Κορίνθιους, δεν είχε το θάρρος να παραιτηθεί όσο ήταν στη ζωή. Ο υπερφίαλος εγωισμός του τον οδήγησε να πει την τελευταία του λέξη όταν δεν θα υπήρχε δυνατότητα ανταπάντησης. Ίσως έτσι να τον συμβούλεψε να κάνει η γνωστή και μη εξαιρεταία «κυρία». Δεν φοβάμαι μήπως τον αδικήσω. Αυτός που υποτίθεται ότι διδάσκει την αγάπη, να αφήνει πίσω του μιά υπογραφή μίσους. Κάθε επιπλέον σχόλιο περιττεύει.
Όλα αυτά βεβαίως θα ήταν χρήσιμα ως μαθήματα για αυτούς που τυφλά και με φανατισμό ακολουθούν όχι το θεό τους αλλά τους διαμεσολαβητές του επί γης. Αναφαίνεται έτσι ένα κοινωνικό πρόβλημα που διχάζει την κοινωνία μας και ελπίζω να μην το πληρώσουμε ακριβά στο μέλλον. Από τη μιά πλευρά οι θιασώτες ενός θρησκευτικού φονταμενταλισμού, του οποίου διαπρύσιος κήρυκας είναι ο αρχιεπίσκοπος, και οι οποίοι είναι κατά τεκμήριο άνθρωποι χαμηλού μορφωτικού επιπέδου (ή υψηλών συμφερόντων) και από την άλλη πλευρά οι οπαδοί του ορθολογισμού, μορφωμένοι κατά τεκμήριο, θρησκευόμενοι οι περισσότεροι, αλλά μη ανεχόμενοι τα τερτίπια των αξιωματούχων της εκκλησίας. Λύση σε αυτό το πρόβλημα δεν μπορεί παρά να δώσει μια γενναία αναθεώρηση των σχέσεων του κράτους με την εκκλησία. Με στόχο όχι όπως υποκρίνονται ιδιοτελώς ορισμένοι τη μείωση του κύρους και της ισχύος της εκκλησίας, αλλά την αύξηση της διαφάνειας του μηχανισμού λειτουργίας της.

Η Πόλη και το Πράσινο

(Φαντάστηκα ότι ένα μικρό διάλειμμα από το θέμα των τσιγγάνων δεν θα μας έβλαπτε. Πάντως θα επανέλθουμε σύντομα σε αυτό, αν και επίσης το σημερινό θέμα έχει ήδη αρχίσει να απλώνει παραφυάδες στο μυαλό μου και ίσως να υπάρξει και σ'αυτό συνέχεια.)

Τις τελευταίες δεκαετίες σαν αποτέλεσμα κυρίως του άθλιου τρόπου με τον οποίο δομήθηκε η Αθήνα αλλά και χάρη στην ανάδειξη σε παγκόσμιο επίπεδο της οικολογίας, αναπτύχθηκε και στη χώρα μας ένα κίνημα σχετικό με το πράσινο. Όπως σε κάθε σχεδόν ανάλογη περίπτωση, λίγοι πολιτικοί ασχολούνται σοβαρά, παρακολουθούν τις εξελίξεις και τη συζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο (όπως πχ με την εισαγωγή προσφάτως της έννοιας της οικολογικής υπηκοότητας), ενώ οι περισσότεροι αποστηθίζουν τσιτάτα χωρίς να εμβαθύνουν ούτε στις έννοιες ούτες στις ανάγκες. Καραμέλα λοιπόν στα χείλη κάθε επίδοξου δημοτικού συμβούλου ή δημάρχου, έχει γίνει αφενός η προστασία του πράσινου και αφετέρου η υπόσχεση για αύξησή του. Στις περισσότερες περιπτώσεις βέβαια, δεν συμβαίνει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Αλλά αυτό επ’ουδενί δε μειώνει το πάθος αυτών των ανθρώπων να υπόσχονται. Κάποτε έκανα χιούμορ με ένα θλιβερό υποψήφιο, λέγοντας ότι αυτός είναι ικανός να βάψει την άσφαλτο πράσινη και μετά να πεί ότι δημιούργησε νέους χώρους πρασίνου. Εκ των υστέρων βέβαια όλοι επικαλούνται την έλλειψη δημοτικών χώρων για να καλυφθούν με πράσινο. Ξεφτέρια μου!! Αν υπήρχαν αυτοί οι χώροι, θα τους είχαν ήδη φυτέψει άλλοι. Δεν θα περίμεναν να εκλεγεί η αφεντιά σας. Αλλά ας σοβαρευτούμε, γιατί το θέμα το επιβάλλει.
Σκέπτομαι το εκμαγείο μιάς πόλης. Ή ακόμη καλύτερα, την κάτοψή της (με ταπεινωμένη δηλαδή τη διάσταση του ύψους). Η απλή παρατήρηση μιάς τέτοιας κάτοψης αναδεικνύει δύο ειδών χώρους που στη σύγχρονη νεοελληνική πόλη παραμένουν οικολογικά ανεκμετάλλευτοι. Είναι οι ακάλυπτοι χώροι των οικοπέδων και οι ταράτσες των κτιρίων.
Οικοδομώντας επί της λεγόμενης ‘οικοδομικής γραμμής’ αφήνουμε στην πίσω πλευρά των οικοπέδων ακάλυπτους χώρους. Μάντρες συνήθως οριοθετούν τα οικόπεδα. Οι μάντρες αυτές ικανοποιούν δύο ανάγκες: αυτήν της ασφάλειας και αυτήν του εγωισμού της ιδιοκτησίας (μήπως μας κλέψει ο γείτονας κάνα πόντο). Εγώ δεν γνωρίζω να εμποδίστηκε ποτέ κανένας κλέφτης από τη μάντρα στον ακάλυπτο και επίσης, στην ψηφιακή εποχή μας τα όρια των οικοπέδων προσδιορίζονται με απίστευτη ακρίβεια χιλιοστού. Το μόνο που απομένει για να πέσουν αυτές οι μάντρες είναι τα φοβικά μας σύνδρομα. Και τότε θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε αυτούς τους χώρους ως κοινόχρηστους κήπους των γύρω κτιρίων. Θα ήταν επίσης, αποκομένοι καθώς θα είναι από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, τέλειοι παιδότοποι. Θα ήταν μιά ευκαιρία να γνωρίσουμε τους ανθρώπους του απέναντι κτιρίου. Θα ήταν η τέλεια αναζωογόνηση της έννοιας της γειτονιάς.
Ας έλθουμε τώρα και στις ταράτσες. Για κάποιον δυσεξήγητο λόγο, τις έχουμε καταδικάσει στο πυρ το εξώτερον! Στοιχειώνονται από αυτό που εγώ ονομάζω ‘το κιονόκρανο του νεοέλληνα’ (βλέπε εικόνα - σε αντιπαραβολή με τα γνωστά κιονόκρανα). Επίσης από κεραίες, δορυφορικά πιάτα, σχοινιά για τη μπουγάδα και ηλιακούς συλλέκτες. Οι περισσότερες στερούνται μονώσεως, γιατί τα λεφτά για πετρέλαιο το χειμώνα και ρεύμα για τα κλιματιστικά το καλοκαίρι, ως γνωστόν μας περισσεύουν. Οι κεραμοσκεπές είτε δεν απαιτούνται από τον οικοδομικό κανονισμό, είτε αποκλείονται γιατί στερούν τους ιδιοκτήτες από την πιθανότητα να ‘ρίξουν ακόμα μία πλάκα’, αν ποτέ επιτραπεί. Βέβαια, οι ταράτσες δεν έχουν τα πλεονεκτήματα των ακάλυπτων χώρων. Μπορούν όμως να αλλάξουν την εικόνα μιάς πόλης. Με αρκετές ζαρντινιέρες οι οποίες θα φιλοξενούν ανθεκτικά φυτά που δεν χρειάζονται ειδική περιποίηση και με ένα φτηνό σύστημα αυτόματου και οικονομικού ποτίσματος, οι ένοικοι του κτιρίου θα μπορούσαν ακόμα και να τις ξεχάσουν. Αυτοί όμως που θα βρίσκονται σε υψηλότερο επίπεδο, θα βλέπουν μιά εικόνα πολύ, μα πολύ περισσότερο θελκτική. Δείτε πώς φαίνεται σήμερα η Κόρινθος από το ύψος του Συνοικισμού και φανταστείτε πώς θα φαινόταν αν οι ταράτσες ήταν πράσινες. Δεν θα φιλοδοξούσαν ασφαλώς ποτέ να φτάσουν τη φήμη των κρεμαστών κήπων της Βαβυλώνας, αλλά εδώ που τα λέμε, ούτε η ιστορική ύπαρξη των τελευταίων είναι βεβαία.
Αυτές οι δύο περιπτώσεις μου φαίνονται ιδανικές για πρωτοβουλία τύπου ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα) ή όπως είναι παγκόσμια γνωστό ως PPP (Public – Private Partnership). Ανάλογη πρωτοβουλία γνώρισε η Αθήνα την προ-ολυμπιακή περίοδο με το πρόγραμμα «Πρόσοψη» του δήμου Αθηναίων, το οποίο τράβηξε τη διεθνή προσοχή.
Το πρόγραμμα αυτό είναι πραγματικά αξιόλογο και οφείλει ο δήμος μας να συμμετάσχει.
Φρεσκοβαμένα κτίρια και πολύ πράσινο; Θα πρέπει να είμαι τρελός. Ή μήπως όχι;

Τσιγγάνοι (Μέρος 2ο)

Από το 1ο μέρος, προκύπτει νομίζω, αβίαστα, το συμπέρασμα ότι οι τσιγγάνοι υπήρξαν από την εποχή που αποφάσισαν να κινηθούν προς δυσμάς μέχρι σήμερα, θύματα απηνών διωγμών. Άλλο τόσο είναι βέβαιο πως οι άνθρωποι αυτοί δεν υπήρξαν απειλή σε καμία χρονική στιγμή, για κανένα καθεστώς. Δεν συνέπτυξαν ποτέ συνομωτικά κινήματα, δεν επαναστάτησαν έναντι κανενός. Ούτε επιδίωξαν να γεμίσουν ενοχές τον υπόλοιπο κόσμο, όπως οι εβραίοι. Τότε γιατί υπόκεινται αυτά τα ρατσιστικά μαρτύρια επί τόσους αιώνες;
Αναζητώντας τα αίτια αυτού του ρατσισμού δεν μπορεί κανείς παρά να πάει πίσω στην έννοια της ‘φυλής’, αλλά και την ίδια τη φύση του ανθρώπου.
Όσον αφορά τη ‘φυλή’, οι επιστήμονες το έχουν πεί εδώ και καιρό: πρόκειται για μιά εξόχως ανυπόληπτη μέθοδο ταξινόμησης των ανθρώπων, που βασίζεται στην καταγωγή και σε επιφανειακά χαρακτηριστικά, άχρηστη τόσο βιολογικά όσο και κοινωνιολογικά. Άλλο αν μερικοί επιλέγουν να αμφισβητούν την επιστήμη και να πιστεύουν ό,τι τους βολεύει. Δεν μπορούν βλέπετε να διακρίνουν ανάμεσα στην πίστη και τη γνώση! Αυτοί, είναι οι ρατσιστές! Αλλά οι υπόλοιποι άνθρωποι οφείλουν να ξεπερνούν την επιφανειακή πραγματικότητα των υλικών διαφορών και να εστιάζουν στη διαμόρφωση των κανόνων εκείνων που θα εξασφαλίζουν ότι οι άνθρωποι θα ζουν ζωές άξιες να τις ζει κανείς.
Ερχόμαστε τώρα και στο θέμα της φύσης του ανθρώπου. Ο άνθρωπος είναι θα έλεγε κανείς, ένα μίγμα γνώσεων και πεποιθήσεων. Οι μεν πρώτες βασίζονται σε ακλόνητες αποδείξεις (επιστήμη), οι δε δεύτερες στη συσσωρευμένη εμπειρία των γονιδίων (ένστικτα), την πρώιμη (εννοώ, πριν ο άνθρωπος αποκτήσει την ικανότητα να κρίνει μόνος του) εκπαίδευση του ατόμου καθώς και ό,τι επιλέγει ο άνθρωπος να πιστεύει στην πορεία της ζωής του, χωρίς αυτό να υπακούει στους κανόνες της επιστήμης και του ορθολογισμού (μεταφυσικά κτλ). Έτσι, όταν ένας άνθρωπος γεννιέται, ξέρει πώς να θηλάζει ή πώς να κρατιέται από τη μητέρα του. Στα αρχέγονα αυτά ένστικτα (στα οποία δεν υπάρχει η έννοια της φυλής), προστίθενται οι γνώσεις (πεποιθήσεις στην ουσία) της πρώιμης εκπαίδευσης. Ποιός είναι εχθρός, ποιός όχι, ποιός είναι ξένος/άλλος και ποιός όχι κλπ. Εκεί – αλλά και μετέπειτα – θα πρέπει να αναζητηθεί η ρίζα των ρατσιστικών αντιλήψεων. Άρα, ο ρατσιστής δε γεννιέται, γίνεται. Έτσι αν ένας άνθρωπος μεγαλώνει με τη διδαχή ότι ‘οι γύφτοι έφτιαξαν τα καρφιά που σταύρωσαν το Χριστό’, δεν είναι και τόσο δύσκολο να αντιπαθήσει τους τσιγγάνους. Όχι μόνο γιατί το να φτιάχνεις καρφιά για σταύρωση είναι αποτρόπαιο, αλλά και γιατί αυτά αφορούν το Χριστό, αυτό το υπέρτατο ον που δεν επέλεξες να λατρέψεις, αλλά σου έμαθαν τη λατρεία του. Το ότι το 33μΧ δεν υπήρχαν ακόμα τσιγγάνοι στην Παλαιστίνη (έφτασαν 8 αιώνες αργότερα), δεν φαίνεται να πολυενδιαφέρει, αν και πρόκειται για γνώση επιστημονικά τεκμηριωμένη και όχι για πεποίθηση.
Αλλά τι είναι αυτά που καταλογίζει σήμερα η κοινωνία μας στους τσιγγάνους; Πώς δικαιολογεί τη στάση της απέναντί τους; Πέρα από τα μαγικά και ολωσδιόλου αδικαιολόγητα του τύπου ‘οι τσιγγάνοι είναι παγανιστές, εχθροί της θρησκείας και της κοινωνίας’ (η πλειοψηφία των ελλήνων τσιγγάνων είναι χριστιανοί ορθόδοξοι), τους κατηγορεί ως αμόρφωτους, απροσάρμοστους, χωρίς αγάπη στην πρόοδο και τον πολιτισμό, άπλυτους, άξεστους, πονηρούς, καθ’έξιν ζητιάνους και παραβάτες του ποινικού δικαίου, ακόμα και ως ρατσιστές εις βάρος μας!!
Ρώτησα αρκετούς τσιγγάνους για τα προβλήματά τους. Όλοι, μα όλοι έθεσαν σα πρώτο και σημαντικότερο πρόβλημα αυτό της μόρφωσης των παιδιών τους. Το κράτος όμως δεν αναγνωρίζει τη γλώσσα τους, άρα αποκλείει την ίδρυση σχολείων όπου θα διδάσκονταν τα ρομανί (ενώ βέβαια επιθυμεί τη στράτευσή τους για να υπερασπίζονται τη ‘μητέρα-πατρίδα’). Έτσι, τα τσιγγανόπουλα προσέρχονται μεν στην έναρξη της σχολικής περιόδου στα ‘κανονικά’ σχολεία, αλλά στο τέλος της σχολικής χρονιάς, μόλις το 1/3 των παιδιών αυτών αποφοιτά. Οι τάξεις υποδοχής δεν φαίνεται να λύνουν το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν αυτά τα παιδιά και που δεν είναι άλλο από τη διαφορετική-μειονεκτική αντιμετώπισή τους από τους – ανειδίκευτους σε τέτοιες ιδιαιτερότητες – δασκάλους, αλλά και από τα άλλα παιδιά και κάποτε τις οικογένειές τους (πολλά τα παραδείγματα διωγμού τους από τα σχολεία, με μόνο επιχείρημα το ότι είναι τσιγγάνοι). Εμπόδια στη μόρφωση θέτουν βέβαια και οι ίδιοι οι τσιγγάνοι με την εποχιακή τους μετακίνηση για αναζήτηση εργασίας, όπως επίσης και με το έθιμό τους να παντρεύονται – κυριολεκτικά – σε παιδική ηλικία.
Όσον αφορά την προσαρμοστικότητά τους, την αγάπη τους για τον πολιτισμό και την πρόοδο, καθώς και για την απλυσιά τους, πολλοί συνοικισμοί (και όχι καταυλισμοί) τσιγγάνων δίνουν την απάντηση. Στην Αγία Βαρβάρα, στη Λάρισα και αλλού, οι τσιγγάνοι πέρασαν από τις σκηνές στα παραπήγματα κι από εκεί σε κανονικά σπίτια, υιοθέτησαν όλους τους κανόνες υγιεινής, έχουν σταθερές δουλειές και δε διαφέρουν σε τίποτα από τους υπόλοιπους πολίτες. Επίσης, όσοι είχαν την ευκαιρία, διαχύθηκαν μέσα στην κοινωνία, έκαναν και κάνουν καριέρες, κρύβοντας δυστυχώς την καταγωγή τους. Στη χώρα μας κάποιες φήμες φέρνουν το Γιώργο Νταλάρα να έχει καταγωγή Ρομά, αλλά δεν μπορώ να το επιβεβαιώσω, αν και το έχω ακούσει από πολλές και διαφορετικές πηγές. Στο εξωτερικό, η μητέρα Τερέζα, βραβευμένη με Νόμπελ, ήταν Αλβανίδα τσιγγάνα από το Κόσοβο (στο Κόσοβο της δήθεν πολυπολιτισμικότητας δια της αναγνώρισης των μειονοτήτων, οι τσιγγάνοι δεν αναγνωρίστηκαν ως τέτοια και εισέπραξαν τα πυρά από ΟΛΕΣ τις αντιμαχόμενες πλευρές), οι διάσημοι μουσικοί Georghe Zamfir και Django Reinhardt (στοιχεία τσιγγάνικης καταγωγής υπάρχουν και για τον Elvis Presley), οι πασίγνωστοι ηθοποιοί Bob Hoskins, Michael Kaine, Yul Brynner και ενδεχομένως ο Charlie Chaplin από την πλευρά της μητέρας του, η γνωστή στη Σουηδία συγγραφέας παιδικών βιβλίων Katarina Taikon, η οποία τα κατάφερε αν και δεν είχε πρόσβαση στην εκπαίδευση λόγω της καταγωγής της, ο Γάλλος συγγραφέας, ευαγγελιστής παπάς και μεταφραστής της Βίβλου στα Kalderash Romany, Mateo Maximoff, ο ελληνοϊρλανδός ακαδημαϊκός, ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής Patricio Kassimati Hearn που γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1850 και διέπρεψε στην Ιαπωνία με το όνομα Yakumo Koizumi, και οι διάσημοι ποδοσφαιριστές Hristo Stoichkov, Eric Cantona, Andrea Pirlo, Dejan Savisevic, Zlatan Ibrahimovic, Jose Antonio Reyes και πολλοί άλλοι, μοιράζονται τη τσιγγάνικη καταγωγή αλλά όχι και τη τσιγγάνικη μοίρα. Είναι άραγε οι εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα ή απλά αποδεικνύουν πώς με τις κατάλληλες συνθήκες οι τσιγγάνοι προσαρμόζονται μιά χαρά και διαπρέπουν; Εγώ πιστεύω το δεύτερο γιατί μπόρεσα στη ζωή μου να αντισταθώ στις ρατσιστικές καταβολές που και εγώ εισέπραξα ως παιδί με τις αδικαιολόγητες ανοησίες του τύπου ‘θα έρθουν οι γύφτοι να σε πάρουν αν δεν είσαι καλό παιδί’, ‘εσένα σε πήραμε από τους γύφτους’ κοκ.
Σταματώ εδώ προς το παρόν και θα συνεχίσουμε για την παραβατικότητα των τσιγγάνων, ελπίζω με τη συνδρομή ενός ακαδημαϊκού.