Σάββατο 2 Δεκεμβρίου 2006

Σύντηξη επιχειρημάτων και Σχάση κοινής λογικής

Με πολύ ενδιαφέρον διάβασα στο τελευταίο φύλλο της εφημερίδας «Πολίτης» (01/12/2006) τη συνέντευξη του κου Αντωνίου, διδάκτορα πυρηνικής φυσικής του πανεπιστημίου του Birmingham. Ομολογώ όμως ότι με εξέπληξε ο τίτλος: ‘Με τη σύντηξη δημιουργούνται ραδιενεργά κατάλοιπα’. Γιατί μπορεί να οδηγήσει τους μη ειδικούς σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Οτι δηλαδή, πρόκειται για μιά τεχνολογία που ίσως να μην αξίζει και τόσο τον κόπο. Ίσως να αξίζει περισσότερο μάλιστα να επενδύσουμε, όπως γράφεται, σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Δεν καταλαβαίνω καλά τι εννοούμε όταν λέμε εναλλακτικές, γιατί κατά τη λογική μου και η σύντηξη εναλλακτική είναι προς το πετρέλαιο ή το κάρβουνο. Αν με τον όρο ‘εναλλακτικές’ εννοούμε πχ την αιολική ενέργεια ή την ηλιακή, είναι τόσο μικρό το ποσοστό της εκμεταλλεύσιμης ενέργειας που ακόμα και η σημαντική αύξησή του να μη φαντάζει ιδιαίτερα ελκυστική. Χώρια που δεν μπορείς να είσαι βέβαιος ότι εκεί που φυσάει σήμερα θα φυσάει και αύριο κοκ. Από την άλλη μεριά, κι εγώ θα ήθελα να είχε παραλειφθεί αυτό το άθλιο επεισόδιο των πρωτόπλαστων με το μήλο κτλ από την ιστορία της ανθρωπότητας και τώρα να ζούσα στον (ενεργειακό) παράδεισο, αλλά εδώ που τα λέμε, δεν είμαι τόσο μικρός για να πιστεύω σε παραμύθια. Τι θεωρώ παραμύθι; Οτιδήποτε κάνει εκπτώσεις στην αλήθεια. Έτσι, ενώ όσα αναφέρονται στη συνέντευξη είναι αληθή, και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, ο κος Αντωνίου βρίσκεται εντός του γνωστικού του πεδίου, εντούτοις παραλείπονται κάποιες κρίσιμες αλήθειες που αν είχαν ειπωθεί, θα είχε ενδεχομένως τεθεί άλλος τίτλος που να μη προδιαθέτει τόσο αρνητικά το κοινό. Δεν ισχυρίζομαι ότι αυτό είναι ευθύνη του συνεντευξιαζόμενου ή του δημοσιογράφου, αλλά προς αποκατάστασιν της αλήθειας θα ήθελα να αναφέρω δύο-τρία στοιχεία (μαζί με τις πηγές απ’όπου τα άντλησα, γιατί αφού εγώ βρίσκομαι εκτός του γνωστικού μου πεδίου, είναι η αξιοπιστία των πηγών μου που δίνει αξιοπιστία στα λεγόμενά μου).
Πρώτον, η σύντηξη δεν χρησιμοποιεί ραδιενεργά υλικά ούτε παράγει ευθέως ραδιενεργά κατάλοιπα (όπως η σχάση). Η ραδιενέργεια είναι παρούσα με τη μορφή του ενδιάμεσου καυσίμου Τρίτιου (το οποίο κάνει β-διάσπαση και όχι την ιδιαίτερα βλαπτική γ) καθώς και λόγω της αλληλεπίδρασης των παραγόμενων νετρονίων με τα δομικά υλικά του αντιδραστήρα. Είναι γνωστό ότι η δεύτερη μπορεί με τη χρήση κατάλληλων υλικών να μειωθεί σημαντικά (United Kingdom Atomic Energy Authority). Έχει ήδη τεθεί ο στόχος, τα κατάλοιπα της σύντηξης να είναι ανακυκλώσιμα σε 50 έως 100 χρόνια (review prepared for the European Commission by the Fusion Programme Evaluation Board), ενώ μπορούν και να επαναχρησιμοποιηθούν. Επίσης, οι δεύτερης γενιάς αντιδραστήρες σύντηξης, πιθανόν θα χρησιμοποιούν μόνο δευτέριο που δεν είναι ραδιενεργό, και όχι τρίτιο (σημειώσεις του καθηγητή πυρηνικής φυσικής του MIT, Ron Parker). Βέβαια, χρήσιμο θα ήταν κανείς να μας εξηγήσει αναλυτικά τι πάει να πει β-διάσπαση, για να κατανοήσουμε πλήρως την επικινδυνότητα του τρίτιου. Επιγραμματικά θα αναφέρω πως β-διάσπαση γίνεται φυσιολογικά, εντός του οργανισμού μας (!!) από το ιώδιο και τον άνθρακα 14.
Δεύτερον, αν και ο όγκος των αποβλήτων της σύντηξης είναι παρόμοιος με εκείνων της σχάσης, από τη στιγμή που τα πρώτα δεν περιέχουν actinides και είναι βραχύβια, οι βιολογικοί κίνδυνοι από τα απόβλητα της σύντηξης είναι, μετά 10 έτη, 1000 φορές μικρότεροι από αυτούς των αποβλήτων της σχάσης (European Fusion Network Information της ΕΕ).
Εδώ λοιπόν έχουμε την περίπτωση μιάς τεχνολογίας με τρομακτικά πλεονεκτήματα που αν εφαρμοστεί, η εποχή των ατμοηλεκτρικών σταθμών ή ακόμα και των πυρηνικών εργοστασίων σχάσεως θα θεωρείται λίθινη. Σήμερα, για να παράξουμε 1000MW σε μία ημέρα, απαιτούνται 9.000 τόνοι κάρβουνο και παράγονται 30.000 τόνοι CO2 (και άλλα δηλητηριώδη αέρια όπως οξείδια του αζώτου, του θείου κτλ). Για να παραχθεί η ίδια ενέργεια σε έναν αντιδραστήρα σύντηξης απαιτούνται κάτι παραπάνω από 1 κιλό δευτέριο και τρίτιο και παράγεται λιγότερο από 1 κιλό μη τοξικού, μη ραδιενεργού Ηλίου. Τέλος στο φαινόμενο του θερμοκηπίου λοιπόν. Επίσης, τέλος στα επεισόδια τύπου Czernobyl ή Three Mile Island, τέλος στο νέφος, τέλος στο άγχος της επάρκειας των παγκόσμιων καυσίμων, σημαντικά ασφαλέστερα και ίσως ανακυκλώσιμα κατάλοιπα κτλ. Δηλαδή, τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα έχουν να κάνουν με την επάρκεια, την ασφάλεια και το περιβάλλον. Αλλά εμείς, προτιμούμε τον παράδεισο! Κι εγώ, παιδιά, κι εγώ! Για να μην πω ότι θα επιθυμούσα και την ανατροπή του δεύτερου θερμοδυναμικού αξιώματος, περί αύξησης της εντροπίας.

buzz it!

6 σχόλια:

Mike είπε...

Επειδή ήδη μου τηλεφώνησε ένας φίλος μαλώνοντάς με γιατί δεν αναδημοσιεύω μαζί και το άρθρο από τον 'Πολίτη', η απάντηση είναι απλή: η εφημερίδα είναι εβδομαδιαία και πωλείται αυτή τη στιγμή στα περίπτερα. Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να την αγοράσει. Αναδημοσίευση είναι λογική μετά από 5 τουλάχιστον ημέρες.

Stelios Frang είπε...

διδάκτορα πυρηνικής φυσικής

Η ιδιότητα του ειδικού στο θέμα της πυρηνικής φυσικής σε επίπεδο διδακτορικού και όχι επαγγελματικής εμπειρίας στο συγκεκριμένο αντικείμενο, δεν δηλώνει και αρμοδιότητα σε ενεργειακά προβλήματα, τα οποία είναι κατά κανόνα πολυπλοκότερα από την πυρηνική φυσική και προκύπτουν από ένα άθροισμα πολιτικο-κοινωνικών και οικονομικών συντελεστών και παραμέτρων. Η πυρηνική φυσική είναι ακαδημαϊκή πειθαρχία που διδάσκεται στο πανεπιστήμιο, η πολιτικο-κοινωνική οικονομία σπουδάζεται μόνο στο πανεπιστήμιο του επαγγέλματος και της ζωής.

Mike είπε...

s.frang,
συμφωνώ!

Mike είπε...

@ john,
δεν καταλαβαίνω τι σημαίνει '...είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο στην επιρροή της παγκόσμιας οικονομίας', αλλά νομίζω πως κάποιες μορφές όπως πχ η ηλιακή ενέργεια είναι πολύ διαδεδομένες στη χώρα μας. Δύσκολα θα βρεις σπίτι χωρίς ηλιακούς συλλέκτες. Δεν είμαι ενάντιος σε τέτοιες μορφές, αλλά δεν είναι ορατή λύση του παγκόσμιου ενεργειακού προβλήματος από αυτές.

Ανώνυμος είπε...

Ας συνεισφέρω κι εγώ στην συζήτησή σας με ένα άρθρο που διάβασα στην International Herald Tribune και υπογράφει ένας άνθρωπος με τον οποιο 9/10 φορές διαφωνώ. Σήμερα ωστόσο δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω. Γράφει την περασμένη Πέμπτη.

«Ορίστε, λοιπόν, ένα μικρό κουίζ. Μαντέψτε ποιος είναι ο έβδομος πλουσιότερος άνθρωπος στην Κίνα σήμερα, με μια περιουσία, που κατά το περιοδικό Forbes, ξεπερνά τα 1,43 δισεκατομμύρια δολάρια. Η απάντηση είναι ο Σι Ζενγκρόνγκ. Τώρα μαντέψτε τι δουλειά κάνει. Real estate; Οχι. Τραπεζικά; Οχι. Κατασκευές; Οχι. Ο Σι είναι ο βασικός κατασκευαστής ηλιακών φωτοβλταϊκών στελεχών πυριτίου, που μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρισμό. Ναι, ο έβδομος πλουσιότερος άνθρωπος στην Κίνα είναι ένας οικολόγος επιχειρηματίας! Αυτό μόνο στις ΗΠΑ θα μπορούσε να συμβεί.

Ο Σι πιστεύει, όπως κι εγώ, ότι η ανανεώσιμη ενέργεια, αιολική, ηλιακή κ.λπ., θα είναι η δυναμικότερη βιομηχανία του 21ου αιώνα και φιλοδοξεί να διασφαλίσει ότι η Κίνα και η εταιρεία του, Suntech Power Holdings, θα είναι κυρίαρχοι στον τομέα. Μόλις 43 ετών και γεμάτος ενέργεια ο ίδιος, ο Σι ελπίζει ότι θα κάνει για την ηλιακή ενέργεια αυτό που έκανε η Κίνα στην περίπτωση των αθλητικών παπουτσιών: να μειώσει το κόστος, ώστε εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο να αποκτήσουν πρόσβαση στα ηλιακά φωτοβολταϊκά στελέχη.

Ως οικολόγος, του εύχομαι καλή τύχη. Ως Αμερικανός, ανησυχώ πως αν δεν αρχίσουμε κι εμείς να παράγουμε τη δική μας καθαρή ενέργεια, θα χάσουμε το τρένο της πράσινης βιομηχανικής επανάστασης. Σήμερα, τα περισσότερα υβριδικά αυτοκίνητα εισάγονται από την Ιαπωνία. Αύριο, αν ο Σι πετύχει τους στόχους του, τα περισσότερα ηλιακά στελέχη μας θα προέρχονται από την Κίνα.

Ο Σι έχει συνειδητοποιήσει πως η Κίνα πρέπει να κάνει οικολογική στροφή. Τα ποτάμια και η ατμόσφαιρά της έχουν μολυνθεί τόσο πολύ, ώστε δεν έχει άλλη εναλλακτική λύση. Οντως, τη στιγμή που μιλάμε στο γραφείο του στον 66ο όροφο στο γραφείο του στη Σαγκάη, το νέφος είναι τόσο πυκνό ώστε με δυσκολία διακρίνει κανείς τους ουρανοξύστες.

Επί μακρόν το κλινικά νεκρό Κογκρέσο μας θεωρούσε ότι βοηθούσε τις ενεργειακές επιχειρήσεις μας, προστατεύοντάς τες από σκληρά μέτρα. Στην πραγματικότητα, απλά βοήθησε κάποιες εξ αυτών να αυτοκτονήσουν.

«Οι πολίτες σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας μας έχουν συνειδητοποιήσει την ανάγκη της περιβαλλοντικής ευαισθησίας και των εναλλακτικών πηγών ενέργειας», σχολιάζει ο Σι. «Πριν από πέντε χρόνια, όταν ίδρυσα την εταιρεία, όλοι με ρωτούσαν γιατί χρειαζόμαστε την ηλιακή ενέργεια. Τώρα είναι διαφορετικά, καθώς οι πολίτες αντιλαμβάνονται ότι η ηλιακή ενέργεια έχει λαμπρό μέλλον. Εξακολουθεί όμως να είναι ακριβή», παραδέχεται.

Ο Σι ίδρυσε την επιχείρηση κοντά στη Σαγκάη, αφότου πήρε το διδακτορικό του στην Αυστραλία το 1992. Οπως έγραψε πρόσφατα η Wall Street Journal, η Suntech συνδυάζει «την τεχνολογία των ανεπτυγμένων χωρών με τις τιμές των αναπτυσσόμενων χωρών», με τόσο αποτελεσματικό τρόπο ώστε έχει γίνει μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις ηλιακής ενέργειας παγκοσμίως, μαζί με τις ιαπωνικές Sharp και Kyocera, αλλά και τη BP. Το κλειδί, όπως μου εξηγεί ο Σι είναι ότι χρησιμοποιεί περισσότερο φτηνό κινεζικό εργατικό δυναμικό απ’ ό,τι υψηλής τεχνολογίας μηχανές για να δημιουργήσει τα ηλιακά στελέχη.

Το 90% των δραστηριοτήτων του λαμβάνει χώρα στο εξωτερικό. Καθώς όμως συμπιέζει το κόστος, αναμένεται να ανοίξει και η κινεζική αγορά, οπότε ο ίδιος πιστεύει ότι θα διευρυνθεί η κλίμακά του και θα μειωθεί περαιτέρω το κόστος των στελεχών.

Η Κίνα παραμένει, ωστόσο, αδύναμη σε επίπεδο εφαρμογής, αν και σταδιακά θα υποχρεωθεί να συμμορφωθεί με τις διεθνείς ρυθμίσεις, αλλιώς δεν θα μπορεί να αναπνεύσει. Οταν συμβεί αυτό, εμείς το μόνο που θα προλάβουμε είναι να αγοράσουμε καμιά μετοχή της Suntech, η οποία είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης».

Mike είπε...

Να μην υπάρχει καμία αμφιβολία. Όχι μόνο δεν έχω καμία αντίρρηση με την ηλιακή ενέργεια, αλλά μακάρι να αναπτυχθεί, να φτηνύνει κτλ. Αλλά δεν πιστεύω ότι θα λύσει το ενεργειακό πρόβλημα του πλανήτη (τουλάχιστον όσο ακόμη ζω). Από την εποχή (1978) που ο Jimmy Carter εγκατέστησε ηλιακό θερμοσίφωνο στην ταράτσα του Λευκού Οίκου, πολλές χιλιάδες άρθρα ισχυρίστηκαν αυτό ή το άλλο. Τι θα συμβεί τελικά; Αν η ηλιακή ενέργεια μπορεί στο μέλλον να αποδώσει όση ενέργεια χρειαζόμαστε σε ανταγωνιστική προς άλλες μορφές παραγωγής ενέργειας τιμή, θα αναπτυχθεί. Προς το παρόν περιορίζεται στην έρημο Μοχάβε κτλ. Ισχυρίζομαι λοιπόν πως αν φτηνύνει όπως ισχυρίζεται το άρθρο (πολύ πιθανό) θα βρεί μιά θέση στην αγορά. Αν όμως δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες μας (αδύνατον σήμερα και στο εγγύς αύριο), θα χρησιμοποιούνται παράλληλα και άλλοι τρόποι. Και επ'αυτού έχουν επίσης γραφτεί χιλιάδες άρθρα.
Κάτι άλλο τώρα: να μειώσει το κόστος όπως και με τα αθλητικά παπούτσια; Δηλαδή εκμεταλλευόμενοι την παιδική εργασία και την εξαθλίωση των προλετάριων κινέζων εργατών που εργάζονται ως σκλάβοι και πληρώνονται 'τίποτα'; ΠΟΛΥ οικολογική αντίληψη!!!!!