Σύντηξη επιχειρημάτων και Σχάση κοινής λογικής

Με πολύ ενδιαφέρον διάβασα στο τελευταίο φύλλο της εφημερίδας «Πολίτης» (01/12/2006) τη συνέντευξη του κου Αντωνίου, διδάκτορα πυρηνικής φυσικής του πανεπιστημίου του Birmingham. Ομολογώ όμως ότι με εξέπληξε ο τίτλος: ‘Με τη σύντηξη δημιουργούνται ραδιενεργά κατάλοιπα’. Γιατί μπορεί να οδηγήσει τους μη ειδικούς σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Οτι δηλαδή, πρόκειται για μιά τεχνολογία που ίσως να μην αξίζει και τόσο τον κόπο. Ίσως να αξίζει περισσότερο μάλιστα να επενδύσουμε, όπως γράφεται, σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Δεν καταλαβαίνω καλά τι εννοούμε όταν λέμε εναλλακτικές, γιατί κατά τη λογική μου και η σύντηξη εναλλακτική είναι προς το πετρέλαιο ή το κάρβουνο. Αν με τον όρο ‘εναλλακτικές’ εννοούμε πχ την αιολική ενέργεια ή την ηλιακή, είναι τόσο μικρό το ποσοστό της εκμεταλλεύσιμης ενέργειας που ακόμα και η σημαντική αύξησή του να μη φαντάζει ιδιαίτερα ελκυστική. Χώρια που δεν μπορείς να είσαι βέβαιος ότι εκεί που φυσάει σήμερα θα φυσάει και αύριο κοκ. Από την άλλη μεριά, κι εγώ θα ήθελα να είχε παραλειφθεί αυτό το άθλιο επεισόδιο των πρωτόπλαστων με το μήλο κτλ από την ιστορία της ανθρωπότητας και τώρα να ζούσα στον (ενεργειακό) παράδεισο, αλλά εδώ που τα λέμε, δεν είμαι τόσο μικρός για να πιστεύω σε παραμύθια. Τι θεωρώ παραμύθι; Οτιδήποτε κάνει εκπτώσεις στην αλήθεια. Έτσι, ενώ όσα αναφέρονται στη συνέντευξη είναι αληθή, και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, ο κος Αντωνίου βρίσκεται εντός του γνωστικού του πεδίου, εντούτοις παραλείπονται κάποιες κρίσιμες αλήθειες που αν είχαν ειπωθεί, θα είχε ενδεχομένως τεθεί άλλος τίτλος που να μη προδιαθέτει τόσο αρνητικά το κοινό. Δεν ισχυρίζομαι ότι αυτό είναι ευθύνη του συνεντευξιαζόμενου ή του δημοσιογράφου, αλλά προς αποκατάστασιν της αλήθειας θα ήθελα να αναφέρω δύο-τρία στοιχεία (μαζί με τις πηγές απ’όπου τα άντλησα, γιατί αφού εγώ βρίσκομαι εκτός του γνωστικού μου πεδίου, είναι η αξιοπιστία των πηγών μου που δίνει αξιοπιστία στα λεγόμενά μου).
Πρώτον, η σύντηξη δεν χρησιμοποιεί ραδιενεργά υλικά ούτε παράγει ευθέως ραδιενεργά κατάλοιπα (όπως η σχάση). Η ραδιενέργεια είναι παρούσα με τη μορφή του ενδιάμεσου καυσίμου Τρίτιου (το οποίο κάνει β-διάσπαση και όχι την ιδιαίτερα βλαπτική γ) καθώς και λόγω της αλληλεπίδρασης των παραγόμενων νετρονίων με τα δομικά υλικά του αντιδραστήρα. Είναι γνωστό ότι η δεύτερη μπορεί με τη χρήση κατάλληλων υλικών να μειωθεί σημαντικά (United Kingdom Atomic Energy Authority). Έχει ήδη τεθεί ο στόχος, τα κατάλοιπα της σύντηξης να είναι ανακυκλώσιμα σε 50 έως 100 χρόνια (review prepared for the European Commission by the Fusion Programme Evaluation Board), ενώ μπορούν και να επαναχρησιμοποιηθούν. Επίσης, οι δεύτερης γενιάς αντιδραστήρες σύντηξης, πιθανόν θα χρησιμοποιούν μόνο δευτέριο που δεν είναι ραδιενεργό, και όχι τρίτιο (σημειώσεις του καθηγητή πυρηνικής φυσικής του MIT, Ron Parker). Βέβαια, χρήσιμο θα ήταν κανείς να μας εξηγήσει αναλυτικά τι πάει να πει β-διάσπαση, για να κατανοήσουμε πλήρως την επικινδυνότητα του τρίτιου. Επιγραμματικά θα αναφέρω πως β-διάσπαση γίνεται φυσιολογικά, εντός του οργανισμού μας (!!) από το ιώδιο και τον άνθρακα 14.
Δεύτερον, αν και ο όγκος των αποβλήτων της σύντηξης είναι παρόμοιος με εκείνων της σχάσης, από τη στιγμή που τα πρώτα δεν περιέχουν actinides και είναι βραχύβια, οι βιολογικοί κίνδυνοι από τα απόβλητα της σύντηξης είναι, μετά 10 έτη, 1000 φορές μικρότεροι από αυτούς των αποβλήτων της σχάσης (European Fusion Network Information της ΕΕ).
Εδώ λοιπόν έχουμε την περίπτωση μιάς τεχνολογίας με τρομακτικά πλεονεκτήματα που αν εφαρμοστεί, η εποχή των ατμοηλεκτρικών σταθμών ή ακόμα και των πυρηνικών εργοστασίων σχάσεως θα θεωρείται λίθινη. Σήμερα, για να παράξουμε 1000MW σε μία ημέρα, απαιτούνται 9.000 τόνοι κάρβουνο και παράγονται 30.000 τόνοι CO2 (και άλλα δηλητηριώδη αέρια όπως οξείδια του αζώτου, του θείου κτλ). Για να παραχθεί η ίδια ενέργεια σε έναν αντιδραστήρα σύντηξης απαιτούνται κάτι παραπάνω από 1 κιλό δευτέριο και τρίτιο και παράγεται λιγότερο από 1 κιλό μη τοξικού, μη ραδιενεργού Ηλίου. Τέλος στο φαινόμενο του θερμοκηπίου λοιπόν. Επίσης, τέλος στα επεισόδια τύπου Czernobyl ή Three Mile Island, τέλος στο νέφος, τέλος στο άγχος της επάρκειας των παγκόσμιων καυσίμων, σημαντικά ασφαλέστερα και ίσως ανακυκλώσιμα κατάλοιπα κτλ. Δηλαδή, τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα έχουν να κάνουν με την επάρκεια, την ασφάλεια και το περιβάλλον. Αλλά εμείς, προτιμούμε τον παράδεισο! Κι εγώ, παιδιά, κι εγώ! Για να μην πω ότι θα επιθυμούσα και την ανατροπή του δεύτερου θερμοδυναμικού αξιώματος, περί αύξησης της εντροπίας.