Σάββατο 11 Νοεμβρίου 2006

Πόλη Των Γραμμάτων Και Των Τεχνών

Η Βαλένθια είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη στην Ισπανία με πληθυσμό περί το 1 εκατομμύριο. Το όνομά της προέρχεται από το λατινικό Valentia που θα πει ‘δύναμη’. Ίσως αυτό να εξέθρεψε τη φιλοδοξία στους κατοίκους της να φανούν αντάξιοι του ονόματός της. Γιατί σήμερα η Βαλένθια χαίρει μορφωτικής και οικονομικής ευεξίας, αλλά τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Το 1957 ο ποταμός Turia πλημμύρισε καταστροφικά την πόλη (το ίδιο συνέβη και στην πόλη μας το 1972 και το 1997). Οι εκεί αρχές αποφάσισαν να κάνουν το λογικό, σε αντίθεση με τους εδώ ιθύνοντες που αποφασίζουν τη μία βλακεία μετά την άλλη: εξέτρεψαν τον ποταμό εκτός της πόλης. Στο ερώτημα τι να κάνουμε με την ξερή –τώρα- κοίτη, οι ισπανοί έκαναν πάλι το προφανές: δημιούργησαν ένα επίμηκες πάρκο, μήκους 10 χιλιομέτρων, που λειτουργεί ως πνεύμονας πρασίνου της πόλης. Και πάλι, περίσσεψε το νοτιότερο και πλησιέστερο προς τη θάλασσα τμήμα της κοίτης. Παλιές βιοτεχνίες, κοτέτσια και αποθήκες συμπλήρωναν το τοπίο. Οι ιθύνοντες σκέφτηκαν –και πάλι λογικά- πως αν κάτι σημαντικό φτιαχνόταν εκεί, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μαγνήτης για επενδυτές και η όλη περιοχή θα μπορούσε να αναβαθμιστεί. Ο όλος σχεδιασμός όμως θα έπρεπε να συνδέεται δομικά με το περιβάλλον και να μην είναι απλά ένα αξιοθέατο. Έτσι, η φυσική κατάληξη του πάρκου Turia συμπεριέλαβε μονοπάτια περιπάτου δίπλα σε λιμνούλες αλλά και γέφυρες που συνδέουν τις δύο πλευρές της πόλης, και δρόμους απ’όπου διέρχεται η αστική συγκοινωνία, συνδέοντας έτσι οργανικά το πάρκο με την πόλη. Ο μαγνήτης συνίσταται σε ένα σύμπλεγμα κτιρίων (επί του προκειμένου η λέξη ‘κτίριο’ συνιστά υποτίμηση του έργου) που ονομάζεται “Ciudad de les Arts i les Ciencies” που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει ‘πόλη των γραμμάτων και των τεχνών’. Συμπεριλαμβάνει :

1) το παλάτι των τεχνών ‘βασίλισσα Σοφία’, μιά όπερα και αίθουσα παραστάσεων
2) το Ημισφαιρικό, ένα πολυμεσικό auditorium,
3) έναν σκιασμένο κήπο (L’ Umbracle),
4) το αλληλεπιδραστικό μουσείο επιστημών ‘πρίγκηπας Φίλιππος’ και
5) ένα ανοιχτό ωκεανογραφικό πάρκο με περισσότερα από 500 θαλάσσια είδη, το μεγαλύτερο στην ευρώπη.




Το έργο αρχιτεκτονικά επιμελήθηκε ο σπουδαίος αρχιτέκτονας Santiago Calatrava. (Τι ειρωνεία, τα εκπληκτικά έργα του Calatrava στο ΟΑΚΑ είναι κλειστά στο κοινό και το σύμπλεγμα αποκομένο από τον αστικό ιστό, σε αντίθεση ακριβώς με αυτό της Βαλένθια).
Εκτός από τους χιλιάδες Βαλεντσιάνους που απολαμβάνουν καθημερινά αυτά τα αποκτήματα, 25 εκατομμύρια επισκέπτες του πάρκου μέχρι σήμερα, έχουν μετατρέψει τη Βαλένθια σε έναν από τους πιό δημοφιλείς προορισμούς συνεδριακού τουρισμού ή και βραχείας αναψυχής.

Πρόσφατα, μεταξύ 2 και 6 Οκτωβρίου, 2000 ειδικοί περί το διάστημα, παρακολούθησαν εκεί το διεθνές αστροναυτικό συνέδριο (international astronautical congress), ενώ του χρόνου, η πόλη θα φιλοξενήσει το America’s cup, την διάσημη αυτή επίδειξη τεχνολογίας μέσα από έναν ιστορικό ιστιοπλοϊκό αγώνα (το sponsoring του συγκεκριμένου αγώνα θα αποδώσει 1 δις ευρώ!).







Με όλα αυτά, η πόλη κατάφερε να στρέψει τα μάτια όλου του κόσμου επάνω της. Αλλά για να το πετύχει αυτό χρειάστηκε πρώτα να στρέψει αυτή τα δικά της προς τον κόσμο!
(προσοχή: κάθε ομοιότης με τον Ξηριά, την ποσειδωνία, τον ισθμό κτλ είναι τυχαία και η όποια σύνδεση αυτών με τα ανωτέρω, σαφώς κακοήθης!).

buzz it!

6 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Χαρά στο κουράγιο σου. Νομίζεις τώρα που πέρασαν οι εκλογές θα ενδιαφερθεί να διαβάσει κανείς; Σε τέσερα χρόνια πάλι.

Ανώνυμος είπε...

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι πίσω από τα εντυπωσιακά αυτά έργα εκτός από το όραμα και την αποφασιστικότητα των αρχών να τα δημιουργήσουν, κρύβονται εξελιγμένα χρηματοδοτικά εργαλεία και εξελιγμένο project management (διαχείριση έργου). Σε έργα τέτοιας κλίμακας δημόσιοι και ιδιωτικοί πόροι συνεργάζονται αρμονικά με διαφορετικούς μεν στόχους αλλά με αποτέλεσμα που ικανοποιεί και την κοινωνία που απολαμβάνει το δημόσιο αγαθό και τους επενδυτές που κερδίζουν.
Χρηματοδότηση είναι να εξασφαλίζω τα κεφάλαια, που σημαίνει τα χρήματα, για ένα έργο, ιδιώτη, επιχείρηση ή για οποιοδήποτε ιδιωτικό ή δημόσιο οργανισμό. Οι κύριες πηγές χρηματοδότησης όπως οι αποταμιεύσεις (χρημάτων για μελλοντική χρήση), πιστώσεις (τραπεζικός δανεισμός), δωρεές (δυστυχώς οι μεγάλοι ευεργέτες του 19ου αιώνα μας τελείωσαν!) , επιχορηγήσεις (κρατικές, ευρωπαϊκά κονδύλια), εξακολουθούν και ορθώς να γράφονται στα οικονομικά λεξικά.
Υπάρχουν και πιο σύγχρονα εργαλεία όπως το “peer-to-peer lending” όπου δανειζόμενοι και δανειστές συναλλάσσονται δίχως την παρέμβαση τραπεζών χρησιμοποιώντας μάλιστα το διαδίκτυο! Στις ΗΠΑ με τις δημοτικές ομολογίες (municipal bonds) οι πόλεις εξασφαλίζουν κεφάλαια, με ιδιαίτερες φορολογικές απαλλαγές για τους κατόχους τους.
Τα παραπάνω είναι μερικοί από τους πολλούς τρόπους όπου οι πόλεις του εξωτερικού αναζητούν κεφάλαια και δεν εμμένουν μόνο στη χρηματοδοτική εξάρτηση από την κεντρική κυβέρνηση. Ωστόσο είναι αντιληπτό ότι η εφαρμογή των χρηματοδοτικών αυτών μηχανισμών προϋποθέτει από τις πόλεις και τα δημοτικά συμβούλια την υιοθέτηση μιας επιχειρηματικής λογικής. Μα ακόμα και η «σιγουριά» των κονδυλίων της Ε.Ε. απουσιάζει, ποιος ασχολείται σοβαρά και με επαγγελματισμό, το ξέρουν οι δημοτικοί σύμβουλοι της πόλης μας ότι χρειάζεται και το κατάλληλο networking, έχουν ταξιδέψει ποτέ στις Βρυξέλλες; Βεβαίως όχι, εξάλλου οι δείκτες απορροφητικότητας των ευρωπαϊκών κονδυλίων στη χώρα μας παραμένουν αρκετά χαμηλοί.
Η επιχειρηματική λογική βλέπει πίσω από τα έργα, δεν αρκεί και μόνο η κατασκευή, τα δημόσια έργα πρέπει να αξιοποιούνται όπως όλες οι επενδύσεις και θα πρέπει να στοχεύουν στην απόδοση. Ίσως είναι αυτονόητο είναι σημαντικό όμως να θυμόμαστε ότι ένα έργο πρέπει να αξιοποιείται, ο πλούτος πρέπει να παράγει πλούτο. Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια της «κατασκευής για την κατασκευή», δεν αρκεί να φτιάξεις ένα δημοτικό κτίριο, θα πρέπει να εξασφαλίζεις τη βιωσιμότητα του με την κατάλληλη πρόσοδο. Είναι εντυπωσιακό το παράδειγμα του 1 δις ευρω του sponsoring που θα αποδώσει στη Βαλένθια η διοργάνωση του America Cup όπου υπερκαλύπτει τα 400 εκατ. ευρω που στοίχισε το πάρκο των τεχνών!
Η σύγκριση με τις ευρωπαϊκές πόλεις είναι αναπόφευκτη, η σύγχρονη εύρεση και διαχείριση των πόρων τους πρέπει να παραδειγματίσει και να προβληματίσει. Η δική μας πόλη υστερεί και δεν τις αξίζει!

S G είπε...

οταν το ΟΑΚΑ, το στολιδι της Ολυμπιαδας, ακομα δεν ειναι πληρως αξιοποιημενο και ειναι αφιλοξενο για τους επισκεπτες ποιες ειναι οι πιθανοτητες η Κορινθος να καταφερει να φτιαξει ενα αξιοθεατο εστω κλασης Βαλενθια? Η βαλενθια ειναι πολυ μεγαλυτερη βεβαια και εχει διδαχτει απο το πολυ επιτυχημενο παραδειγμα της Βαρκελωνης, το οποιο πια αντιγραφει η μιση Μεσογειος.

δυστυχως η αθηνα απετυχε στο να δημιουργησει ενα μοντελο συνδυασμου ιδιωτικων και δημοσιων επενδυσεων για την αναπλαση πολεων, για να το δωσει και στις αλλες ελληνικες πολεις. Ισως το βρουμε σιγα σιγα, αλλα με τους πολιτικους να λενε σε καθε κατευθυνση οτι εχουν σκοπο να παρατησουν την πολη ως εχει, με ημιτελη εργα και τεραστιες επενδυσεις να σαπιζουν, το μελλον μου φαινεται γκριζο.

Mike είπε...

S_G,

αν και πολύ θα το ήθελα, γνωρίζω ότι στην Κόρινθο δεν μπορούν να γίνουν τέτοιας εμβέλειας έργα. Επιμένω όμως, όπως έχω και σε παλιότερα post μου ότι μπορούμε να διαδαχτούμε από την αναλογία (post 'Spectropolis'). Για τις PPP ή ΣΔΙΤ επί το ελληνικότερο έχω επίσης γράψει στο άρθρο 'H Πόλη και το Πράσινο'. Αλλά διαφωνώ ότι πρέπει η Αθήνα να μας δείξει... Γιατί πρέπει άραγε να γίνει έτσι;

S G είπε...

"Επιμένω όμως, όπως έχω και σε παλιότερα post μου ότι μπορούμε να διαδαχτούμε από την αναλογία"

ισως

"Αλλά διαφωνώ ότι πρέπει η Αθήνα να μας δείξει... Γιατί πρέπει άραγε να γίνει έτσι;"

για χιλιους δυο λογους. Καταρχας και ας ακουγεται καπως μη πολιτικα ορθο, η Αθηνα μαζευει τα καλυτερα μυαλα, την πρωοτπορια. Αν δεν το καταφερει η Αθηνα, δυσκολα το καταφερνει αλλος.
Κατα δευτερον και ουσιαστικοτερον, η νομοπαρασκευη και νομολογια ακουει καλυτερα την Αθηνα απο αλλα μερη. αν καπου μπορει ενα χωροταξικο θεμα να γινει τοσο σημαντικο που να αλλαξουν οι θεσμοι (υπουργεια, νομοι κτλ) που εμποδιζουν την λυση του, αυτο θα γινει μαλλον στην Αθηνα.

Ας πουμε οι ΣΔΙΤ ξεκινησαν απο σαφεις αναγκες του κρατους, που οδηγησαν σε αλλαγη θεσμων. Μια επεμβαση της ταξης ττων επεμβασεων στην Βαρκελωνη θελουν μεγαλη αλλαγη θεσμων στην Ελλαδα (ας πουμε καθορισμο αρμοδιοτητων, δυνατοτητα ευελικτης χρημαδοτησης του υπευθυνου οργανισμου κτλ). Ενα καλο παραδειγμα ειναι η Ενοποιηση Αρχαιολογικων Χωρων που καταφερε με συνδυασμο πολιτικης, νομικης και χρηματοδοτικης στηριξης, πραγματα ασυνηθιστα για την χωρα μας.

Ε στην ισπανια η Βαρκελωνη εδειξε τον δρομο για πραγματα που στην Ελλαδα δεν υπαρχει ρε παιδι μου η δυνατοτητα να γινουν! Μαζικες κατεδαφισεις ολοκλρηων τερταγωνων, αλλαγες χρησεων γης σε ολοκληρα τετραγωνικα ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ, κινητοποιηση επιστημονων και φυσικων πορων που καμμια τοπικη αυτοδιοικηση δεν κατεχει...

Mike είπε...

S_G,
συμφωνώ μαζί σου, άλλωστε είναι δύσκολο να εκφράσει κανείς άλλη άποψη σε απόψεις εκφρασμένες με τόση απλότητα και αλήθεια. Από την άλλη μεριά, οι υστερήσεις της Αθήνας δεν μπορεί να λειτουργούν ως φραγμός για την υπόλοιπη ελλάδα. Ασφαλώς, οι σημερινές τοπικές αυτοδιοικήσεις δεν αντλούν τα απαραίτητα στελέχη από την κοινωνία, ακόμα και αν αυτά υπάρχουν (εγώ νομίζω ότι υπάρχουν). Έτσι αυτοκαταδικάζονται σε ελάσσονες προσπάθειες και χρησιμοποιούν ως άλλοθι την Αθήνα και το κράτος!