Ένα Παράδειγμα Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης

Έπεσαν τυχαία στην αντίληψή μου τις τελευταίες ημέρες, κομάτια μιάς διατριβής ενός φοιτητή σε βρετανικό πανεπιστήμιο με θέμα την ίδρυση μιάς νέας πόλης (από εκεί και τα σχέδια παρακάτω). Σκέφτηκα τότε ότι και η πόλη μας χρειάζεται ενδεχομένως μιά επανίδρυση. Κυρίως σαν συνέπεια του ιστορικού για την τοπική αυτοδιοίκηση νόμου που μας έγινε γνωστός με το όνομα ‘Καποδίστριας’. Είχα από παλιά επισημάνει ότι πρέπει να μεταβάλλουμε τον πολιτικό μας λόγο και να μιλάμε πλέον για το δήμο και όχι για την πόλη. Η σύγχυση δεν θα παρέλθει εύκολα. Η Αθήνα βλέπετε, που έχει πρωτεύουσα θέση και στην επικοινωνία, και άρα το παράδειγμά της αποκτά αξία κανόνα, αποτελεί κομάτι ενός ευρύτερου αστικού ιστού. Αντίθετα ο δήμος Κορινθίων συμπεριλαμβάνει διάσπαρτες περιοχές αστικής ανάπτυξης σύμεικτες με μη οριοθετημένες αγροτικές, βιομηχανικές και βιοτεχνικές ζώνες.
Η μετάβαση αυτή από την πόλη στον δήμο δεν φάνηκε να έχει γίνει επαρκώς αντιληπτή ως ανάγκη, μέσα από τον προγραμματικό λόγο των υποψηφίων συνδυασμών. Ούτε είμαι σε θέση να γνωρίζω σε ποιό βαθμό το πρόβλημα αντιμετωπίζεται από το νέο γενικό πολεοδομικό κανονισμό. Αλλά αν δεν παρέμβουμε τώρα, όσο είναι ακόμη νωρίς, τα κενά θα τα γεμίσει η αυθαιρεσία. Εγώ βέβαια θα επιθυμούσα την προετοιμασία μιάς πολιτικής που θα μας έφερνε μέσα από την αναμενόμενη νομοθετική ρύθμιση ‘Καποδίστριας ΙΙ’ (όποτε αυτή έρθει) στη θέση να πείσουμε για την ενωση του δήμου μας με τους δήμους Λουτρακίου-Περαχώρας και Άσσου-Λεχαίου σε έναν ενιαίο δήμο. Τότε ο δήμος αυτός θα είχε όλα τα εφόδια σε επίπεδο ιστορίας, τουρισμού και συγκοινωνιών αλλά και την κρίσιμη μάζα για να ξαναγίνει ένας από τους σημαντικότερους δήμους της χώρας. Έχουμε αντιληφθεί ότι σε κάτι τέτοιο δεν μπορεί να ελπίζει η Τρίπολη, ο Πύργος, η Σπάρτη, η Λιβαδειά, η Χαλκίδα, η Λαμία και ένα σωρό ακόμη πόλεις σε όλη την Ελλάδα; Αν το έχουμε αντιληφθεί, τότε η ευθύνη βαραίνει τους ώμους μας.
Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στα πιό απλά, στην έννοια του σχεδιασμού. Το πρώτο βήμα λοιπόν θα ήταν να συμφωνήσουμε στην αξία του σχεδιασμού σε αντιπαράθεση με το τυχαίο και το αυθαίρετο. Το δεύτερο βήμα σε μιά τέτοια προσέγγιση θα ήταν να συμφωνήσουμε πάνω στις αρχές που θα διέπουν αυτόν τον σχεδιασμό. Στο βήμα αυτό θα ήθελα σήμερα να προτείνω το μοντέλο των ‘αυτόνομων’ γειτονιών. Σύμφωνα με αυτό, μιά γειτονιά διατηρεί ένα σημαντικό βαθμό αυτονομίας οικονομικής, διοικητικής, πολιτιστικής, εκπαιδευτικής, αθλητικής, οικολογικής κλπ. Δεν χρειάζεται δηλαδή, ο κάτοικος αυτής της γειτονιάς να αναζητεί την ικανοποίηση των αναγκών του πάντα κάπου αλλού και συχνότατα στο κέντρο της πόλης, αλλά ποτέ στη γειτονιά του.
Οι εικόνες δείχνουν κατά σειράν πώς γίνεται σταδιακά η ανάπτυξη των αυτόνομων γειτονιών μέχρι το στόχο της πολυκεντρικής, βιώσιμης πόλης (συμβουλευτείτε τις λεζάντες στην τελευταία).
Ας δούμε κι ένα παράδειγμα: η ποσειδωνία και ο Αη-Γιώργης είναι δύο δορυφορικές προς την κυρία πόλη περιοχές αστικής ανάπτυξης. Έχει άραγε ληφθεί κάποια πρόνοια ώστε να έχουν έναν υψηλό βαθμό αυτονομίας; Δε νομίζω. Αντίθετα, η ποσειδωνία θα υποδεχτεί το νέο διοικητήριο, χωρίς να έχει προηγηθεί εκτεταμένη ανάλυση της περιοχής και σχεδιασμός.
Και βέβαια έχουμε και τις τέως κοινότητες. Το ότι αποκτούν τώρα σχέδιο πόλεως θα μπορούσε να είναι μιά τεράστια ευκαιρία. Την διερευνήσαμε; Πιστεύουμε στην αυτονομία ή σε έναν υδροκεφαλικό οργανισμό που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ιδιοκτητών και εμπόρων του κέντρου; Και επειδή από αυτές ακριβώς τις δύο κατηγορίες πολιτών στελεχώθηκαν σε μεγάλο βαθμό τα ψηφοδέλτια, καλό θα ήταν να ακούσουμε τη γνώμη ακριβώς αυτών.

Να αντιληφθούμε και σε τι βαθμό τέτοιοι άνθρωποι επηρεάζουν την πολιτική του δήμου.
Γιατί ένα από τα προβλήματα σε αυτήν την εποχή σύγχυσης που ζούμε, είναι ότι όλοι εμφανίζονται προοδευτικοί στα λόγια αλλά λίγοι εννούν αυτά που λένε.